İzmir depreme karşı hazırlanıyor

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay’ın liderliğinde, İzmir’i afetlere karşı dirençli bir kent haline getirme çalışmaları sürüyor. Deprem, tsunami ve diğer doğal afet risklerini azaltmayı amaçlayan projeler kapsamında, bilimsel, bütüncül ve katılımcı bir yaklaşım benimsendi. Bu çerçevede İzmir Büyükşehir Belediyesi, Deprem Master Planı çalışmalarına başladı. Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) ve İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü’nün yürütücülüğünde yapılacak planlama için meclisteki protokol taslakları oy birliğiyle kabul edildi ve Başkan Dr. Cemil Tugay’a yükseköğretim kurumlarıyla iş birliği protokolü imzalama yetkisi verildi. İzmir Deprem Master Planı’nın 2026 yılında tamamlanması hedefleniyor.

ÇALIŞMALAR YÜZDE 55’ ULAŞTI

İzmir Büyükşehir Belediyesi, Bayraklı, Bornova, Konak, Karşıyaka ve Çiğli ilçelerinde yürüttüğü mikrobölgeleme çalışmalarıyla kentin zemin yapısını detaylı bir şekilde inceliyor. Çalışmaların ilerleme oranı şu anda yüzde 55’e ulaştı. Bornova, Konak ve Bayraklı ilçelerini kapsayan Bornova baseninde zemin profilinin ve basen yapısının belirlenmesi, olası doğal afetlerde zemin davranışının tespit edilmesi ve zemin karot bankasının oluşturulması çalışmaları 2021 yılında başlatıldı. Yaklaşık 7 bin hektarlık alanda gerçekleştirilen çalışmalar kapsamında toplam derinliği yaklaşık 40 km olan 1.375 sondaj kuyusu açıldı. Alınan zemin ve kaya örnekleri üzerinde yaklaşık 32 bin deney yapıldı. Jeofizik ölçümler ise 1.500 noktada tamamlandı. Çalışmanın 2026 yılı içinde tamamlanması hedefleniyor. Karşıyaka’daki mikrobölgeleme çalışmaları 2025 yılında başladı. Planlanan toplam 120 sondaj kuyusunun 46’sı tamamlandı, toplam 7 bin 590 metre olarak öngörülen sondaj çalışmalarının ise 1.653 metresi gerçekleştirildi. Mikrogravite ölçümleri 120 noktada tamamlandı. Çalışmanın 2026 yılı içinde bitirilmesi planlanıyor. Bayraklı ve Konak ilçelerindeki mikrobölgeleme çalışmalarının ise 2026 yılı içerisinde başlatılması öngörülüyor.

DEPREM GEÇMİŞİ İNCELENİYOR

İzmir ve çevresindeki aktif fay hatları, paleosismoloji çalışmalarıyla detaylı şekilde inceleniyor. Açılan hendekler sayesinde fayların geçmişte ürettiği depremler, tekrar aralıkları ve olası deprem büyüklükleri belirleniyor. Çalışmaların tamamlanma oranı yüzde 80’e ulaştı. Aktif faylar ve karada yürütülen paleosismoloji çalışmaları ile fay hatlarının son 10 bin yıl içinde kaç deprem ürettiği, deprem üretme sıklığı ve azami şiddet potansiyeli saptanıyor. Toplam 25 aktif fay hattı üzerinde planlanan hendeklerden 90’ı tamamlandı; bunların 64’ü il sınırları içinde, 26’sı ise il dışında bulunuyor. Her hendek yaklaşık 2 metre genişliğinde, 4 metre derinliğinde ve yer yer 40 metre uzunluğunda kazıldı.

TSUNAMİ SENARYOLARI

İzmir Büyükşehir Belediyesi, kıyı ilçeleri için tsunami riskine karşı da hazırlık yapıyor. Deniz içi sondajlar, paleotsunami araştırmaları ve sayısal modellemelerle farklı senaryolar oluşturuldu. Bu çalışmalar sonucunda olası tsunami risk haritaları hazırlanarak, afet planlamalarına veri sağlandı. Proje ilerleme oranı yüzde 90’a ulaştı. Denizde yapılan sondaj çalışmalarında 24 farklı lokasyonda toplam 95 metre deniz içi karot örneği alındı. Bu çalışmalara ek olarak kıyı bölgelerinde 29 lokasyonda paleotsunami amaçlı araştırma çukurları açıldı. Araştırma çukurlarından kıyıları etkilediği tespit edilen tarihi tsunamilere ait tsunami çökellerinden ayrıntılı kimyasal analizler ve tarihlendirme analizlerinin yapılabilmesi amacı ile numuneler alınarak MTA ve TÜBİTAK MAM laboratuvarlarına gönderildi.

2026’DA TAMAMLANMASI PLANLANIYOR

Deprem riskinin azaltılmasına yönelik bir diğer önemli adım ise mevcut yapı stoku envanteri. Bayraklı ve Bornova’da on binlerce yapı incelenirken, Karşıyaka’da da çalışmalar sürüyor. Elde edilen veriler, kentsel dönüşüm ve güçlendirme politikalarına yön vermek için kullanılıyor. Bayraklı, Bornova,   Konak,  Karşıyaka, Çiğli ilçelerinin mevcut yapı stoku envanterinin oluşturulması ve yapı güvenliğinin deprem riski açısından değerlendirilmesi kapsamında Bayraklı ve Bornova ilçelerinde toplam 94 bin 773 yapıda envanter çalışması tamamlandı. 2025 yılı içerisinde Karşıyaka’da bulunan 22 bin 767 yapı için çalışmalara başlandı. 2026 yılı içerisinde çalışmanın tamamlanması planlanıyor. Proje yüzde 60 oranında ilerliyor.

TEMEL AFET BİLİNCİ VE İLKYARDIM EĞİTİMİ

İzmir Büyükşehir Belediyesi yalnızca teknik çalışmalarla değil, toplumu merkeze alan bir afet yönetimi anlayışıyla da hareket ediyor. Mahalle muhtarları ve mahalle sakinlerinin katılımı ile farklı ilçelerde, gönüllülerden alınan çevrimiçi başvurular ile "Temel Afet Bilinci ve İlkyardım" eğitimi, ayrıca orman köylerinde meydana gelebilecek yangınlara karşı ilk müdahalenin köy sakinleri tarafından yapılabilmesi amacıyla “Temel Yangın Eğitimi” veriliyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin yürüttüğü bu çalışmalar, afetlere karşı yalnızca müdahale eden değil, önceden hazırlanan ve riskleri azaltan bir kent modeli oluşturmayı amaçlıyor. Bilimsel veriye dayalı, katılımcı ve bütüncül yaklaşımıyla İzmir, afetlere dirençli kentler arasında örnek olma yolunda ilerliyor.