İzmir’in 2025 almanağı: Siyaset, sosyal hareketler ve kent gündemi

2025, İzmir’de hem yerel yönetim politikaları hem de toplumsal hareketler açısından yoğun bir yıl oldu. Kentte sosyal konut projeleri, çevre ve altyapı çalışmaları öne çıkarken, işçi eylemleri, öğrenci protestoları ve çöp krizi gündemi belirledi. İzmir Körfezi’nin kirliliği, kültür-sanat etkinlikleri ve fuarlar kentin sosyal ve ekonomik yaşamını şekillendirirken, hazırladığımız bu almanak ile 2025’te İzmir’de yaşanan önemli gelişmeleri kronolojik ve tematik olarak sıraladık…

YILIN BAŞLANGICI VE YEREL YÖNETİM GÜNDEMİ

2025 yılına girilirken İzmir Büyükşehir Belediyesi, yeni dönemin bütçesini, yatırım önceliklerini ve hizmet programını kamuoyuna açıkladı. Ulaşım, altyapı, çevre, Körfez temizliği ve sosyal projeler yılın temel başlıkları olarak belirlendi. Belediyenin özellikle ekonomik koşulların zorlaştığı bir dönemde sosyal destekler ve konut politikalarına ağırlık vereceğini duyurması dikkat çekti… Aynı dönemde kültür-sanat etkinlikleri, fuarlar ve turizm organizasyonlarının yıllık takvimi ilan edildi ve İzmir’in ‘etkinlik kenti’ kimliğinin korunacağı vurgulandı.

İZMİR KÖRFEZİ TARTIŞMALARI YENİDEN ALEVLENDİ

Şubat ayında İzmir Körfezi’ndeki kirlilik, dip çamuru ve zaman zaman ortaya çıkan kötü koku yeniden kamuoyunun gündemine girdi. Belediye Başkanı Cemil Tugay, Körfez’in onlarca yıldır biriken sorunlarının kısa sürede çözülemeyeceğini, ancak bilimsel ve aşamalı bir programla iyileşmenin mümkün olduğunu ifade etti. Muhalefet partileri ve bazı meslek odaları ise Körfez sorununun yıllardır tekrarlandığını, açıklamaların önceki dönemlerden çok da farklı olmadığını savunarak eleştirilerini sertleştirdi. Körfez, yıl boyunca sürecek siyasi ve çevresel tartışmaların merkezine bu dönemde yeniden yerleşti.

KÜLTÜR, KONUT, SİYASET VE PROTESTORLARIN KESİŞTİĞİ AY

Mart ayında İzmir Avrupa Caz Festivali düzenlendi ve kentte kültür-sanat yaşamı canlandı… Ancak ayın asıl dikkat çeken gelişmesi, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin sosyal konut projesini resmen duyurması oldu. Cemil Tugay, 5 yıl içinde 25 bin sosyal konut üretmeyi hedeflediklerini, ilk etabın Menemen’de 3.100 konutla başlayacağını açıkladı. Projenin ‘kiradan bile düşük taksitlerle ev sahibi olma’ iddiası, özellikle gençler ve dar gelirli kesimler arasında büyük ilgi gördü; başvuru sayıları kısa sürede on binleri aştı. Muhalefet ise arsa seçimi, altyapı yükü ve finansman modeli üzerinden projeyi eleştirdi. Öte yandan aynı ay, Cemil Tugay ile AK Parti İzmir Milletvekili Ceyda Bölünmez Çankırı arasında siyasi gerilim görünür hale geldi. Çankırı, Tugay’ı merkezi hükümeti sürekli suçlamakla ve belediyecilikten çok muhalefet dili kullanmakla eleştirdi. Bu karşılıklı açıklamalar, yıl boyunca sürecek sert bir siyasi polemiğin başlangıcı oldu… Tüm bu gelişmelerin gölgesinde, 2025 yılı boyunca Ege ve Dokuz Eylül Üniversitesi öğrencilerinin kampüs protestoları da gündemde yerini aldı. Mart ayında siyasi hak ve adalet saha eylemleri dikkat çekerken, İmamoğlu’nun diplomasının iptali ve ardından gözaltı süreçleri üzerine öğrenciler kampüslerde yürüyüşler, sloganlar, ders boykotları ve polis müdahalelerine rağmen protestolar gerçekleştirdi. Bu süreçte hem kampüs içinde hem kampüs çevresinde güvenlik güçleri ile zaman zaman gerginlikler yaşandı.

EKONOMİ VE ÇEVRE BAŞLIKLARI

Nisan ayında Marble İzmir Uluslararası Mermer Fuarı düzenlendi. Fuar, hem İzmir ekonomisi hem de ihracat bağlantıları açısından önemli bir hareketlilik yarattı… Aynı dönemde Çiğli İleri Biyolojik Atık Su Arıtma Tesisi’nin 4. fazı hizmete alındı. Belediye, bu yatırımı Körfez temizliğinin en kritik adımlarından biri olarak tanımladı. Cemil Tugay, arıtma kapasitesinin artmasının Körfez’in uzun vadeli iyileşmesinde belirleyici olacağını vurguladı. Muhalefet ise bu yatırımların olumlu olduğunu kabul etmekle birlikte, ‘geç kalındığı’ görüşünü dile getirdi.

İŞÇİ HAREKETLERİ VE KENT HİZMETLERİNDE AKSAMA

Mayıs ayının son günlerinde İzmir’in gündemi köklü biçimde değişti. DİSK/Genel-İş’e bağlı yaklaşık 23 bin belediye işçisi, toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde uzlaşma sağlanamaması üzerine greve çıktı. Grev, temizlikten ulaşıma kadar birçok belediye hizmetinin aksamasına yol açtı. Kent genelinde çöp birikmeye başladı ve günlük yaşam olumsuz etkilendi. Cemil Tugay’ın sahaya inerek temizlik çalışmalarına katılması kamuoyunda geniş yankı uyandırdı. Grev, yerel yönetimlerin ekonomik sıkıntıları ve çalışanların alım gücü tartışmalarını İzmir’in merkezine taşıdı.

GREVİN SONU VE BUCA ÇÖP KRİZİ

Haziran başında belediye ile sendika arasında anlaşma sağlandı ve grev sona erdi. Ancak grevin etkileri hemen silinmedi. Aynı ay, Buca Belediyesi’nde çalışan işçilerin maaş ve alacak sorunları nedeniyle iş bırakması, ilçede ciddi bir çöp krizine yol açtı. Sokaklarda biriken çöpler, kötü koku ve sağlık riskleri vatandaşların tepkisine neden oldu. Protestolar yapıldı, konu ulusal gündeme taşındı. Muhalefet, CHP’li belediyelerin yönetim zafiyeti yaşadığını savunurken; belediye yönetimi ekonomik baskılar ve merkezi pay kesintilerinin altını çizdi… Bu dönemde Uluslararası İzmir Festivali de başladı ve kültür-sanat etkinlikleri, kentin sorunlarla dolu gündemine kısa süreli bir nefes alanı sundu.

SİYASİ DEPREM NİTELİĞİNDE OPERASYON

1 Temmuz’da İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne yönelik geniş kapsamlı bir yolsuzluk ve usulsüzlük operasyonu gerçekleştirildi. 157 kişi hakkında gözaltı kararı verildi; İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanı Tunç Soyer ve CHP İzmir İl Başkanı Şenol Aslanoğlu’nun tutuklanması büyük yankı uyandırdı. CHP operasyonu ‘siyasi’ olarak nitelendirirken, iktidar kanadı bunun hukuki bir süreç olduğunu savundu. İzmir siyaseti sert biçimde kutuplaştı… Aynı dönemde Cemil Tugay ile Ceyda Bölünmez Çankırı arasındaki gerilim tırmandı. Çankırı’nın belediye kanunu maddelerini Tugay’a kargoyla göndermesi ve Tugay’ın buna kredi onayları üzerinden yanıt vermesi, polemiği sembolik bir noktaya taşıdı… Siyasi gelişmelerin yanı sıra, İzmir temmuz ayında da afetlerle sınandı. Kentte şiddetli sıcaklık ve rüzgarın tetiklediği büyük orman yangınları çıktı, Ödemiş, Seferihisar, Menderes, Çeşme gibi bölgelerde on binlerce kişi tahliye edildi. Bu yangınlar nedeniyle binlerce hektar alan zarar gördü ve İzmir Adnan Menderes Havalimanı çevresinde uçuşlarda aksama oldu.

DEPREM VE KURAKLIK GERÇEĞİYLE YÜZLEŞME

Ağustos ayında Balıkesir’de meydana gelen 6.1 büyüklüğündeki deprem İzmir ve çevresinde hissedildi. Can kaybı yaşanmaması büyük bir şans olarak değerlendirilirken, kentsel dönüşüm ve yapı güvenliği konuları yeniden gündemin üst sıralarına çıktı. Uzmanlar, İzmir’in deprem gerçeğine karşı daha hızlı adımlar atılması gerektiğini vurguladı… Afetlerin yanı sıra bu ayda kuraklık da İzmir’in gündemindeydi. Yaz aylarında yağışların azalmasıyla su kaynakları kritik düzeye gerilediği için İZSU gece saatlerinde su dağıtımını sınırlamaya başladı. Bu uygulama çerçevesinde 6 Ağustos 2025 tarihinde İZSU, su tüketiminin yoğun olduğu bölgelerde gece saat 23.00 ile sabah 05.00 arasında planlı ve dönüşümlü su kesintilerine başladı, ardından kesinti programını ekim ve kasım aylarında da uzatarak 15 Kasım 2025’e kadar sürdürdüğünü duyurdu; bu dönemde su seviyesi düşen Tahtalı, Ürkmez ve diğer barajlardaki rezervlerin kritik seviyeye inmesi kesintilerin sürekliliğine işaret etti.

GÜVENLİK, FUAR VE KÖRFEZ TARTIŞMALARI

8 Eylül’de Balçova’daki bir polis merkezine düzenlenen silahlı saldırıda üç polis memuru hayatını kaybetti. Olay kentte büyük üzüntü yarattı ve güvenlik önlemleri artırıldı… Aynı dönemde 94. İzmir Enternasyonal Fuarı düzenlendi; tüm tartışmalara rağmen fuar, kentin ticari ve kültürel vitrini olmayı sürdürdü… Öte yandan, eylül ayında Körfez kirliliği yeniden yoğun biçimde tartışıldı. Belediye iyileşme sağlandığını savunurken, muhalefet ve çevre örgütleri sorunun hala çözülemediğini ileri sürdü. Buca’daki çöp sorunu da bu ay boyunca tamamen çözülemedi.

ETKİNLİKLER VE SÜREGELEN SORUNLAR

Ekim ayında Coffee Festival İzmir ve çeşitli sektörel fuarlar düzenlendi. Kent, etkinliklerle canlılığını korurken; Buca’daki çöp sorunu ve Körfez tartışmaları gündemdeki yerini korudu. Bu durum, İzmir’de kültürel dinamizm ile yapısal sorunların aynı anda yaşandığı bir tablo ortaya koydu… Kültür-sanat etkinliklerinin yanı sıra ekim ayında yaşanan afetler de konuşuldu. İzmir’in Foça ilçesi, kısa sürede yoğun sağanak yağışların etkisiyle ciddi bir sel felaketi yaşadı. 23 Ekim 2025 tarihinde bir buçuk saat gibi kısa bir sürede metrekareye yaklaşık 144 kg yağış düşmesi sonucu, dere yatakları taştı; sokaklar, evler ve iş yerleri su altında kaldı. Bu aşırı yağış nedeniyle caddeler göle dönerken araçlar mahsur kaldı ve birçok yapıya su girdi. Foça’da aracıyla bir derenin üzerine geldiği sırada sele kapılan 70 yaşındaki Bülent Kaptanoğlu’nun yaşamını yitirmesi bölgeyi yasa boğdu ve arama-kurtarma çalışmaları uzun süre sürdü. Ekipler, AFAD, itfaiye, jandarma ve belediye hizmet birimleriyle sel baskınlarına müdahale ederek yaşamı normale döndürmeye çalıştı; yollar temizlendi, altyapı ve hasar onarım çalışmaları başlatıldı. Foça’da ayrıca Cumhuriyet Bayramı etkinlikleri gibi planlı organizasyonlar da sel sonrası iptal edildi.

SOSYAL KONUTTA KRİTİK EŞİK

Kasım ayında Menemen’de yapılacak sosyal konut projesi için ÇED olumlu kararı alındı. Bu gelişme, projenin somut olarak hayata geçmesi açısından önemli bir eşik olarak değerlendirildi. Cemil Tugay, sosyal konut projesini yeni dönemin en önemli sosyal belediyecilik hamlesi olarak tanımladı… Ayrıca kasım ayı İzmir’de öğrencilerin barınma sorununun derinleştiği bir ay olarak da dikkat çekti. Özellikle Ege Üniversitesi Öğrenci Köyü’nde yaşanan gelişmeler, geniş öğrenci tepkilerine neden oldu. Ege Üniversitesi Öğrenci Köyü daha önce üniversiteye bağlı bir yurt işletmesi iken 2025’te ‘Egeliyiz’ adlı özel şirkete devredildi; bu devrin ardından yurt ücretlerine art arda zamlar yapıldı ve öğrenciler mali yükle karşı karşıya kaldı. Öğrenciler, barınma ücretlerinin büyük oranda artmasına ve bunun karşılığında yetersiz hizmet sunulmasına tepki gösterdi. Bunun yanı sıra depremzede öğrenciler için barınma konusunda verilen sözlerin tutulmaması ve yurt yönetiminin öğrencilerden geriye dönük ücret talep etmesi büyük rahatsızlık yarattı.

EYLEMLER, ÇÖP KRİZİ, OTOPARK VE KADIN CİNAYETLERİ

Yılın son ayında Buca Belediyesi’nde yeniden iş bırakmalar yaşandı ve çöp sorunu tekrar gündeme geldi. Aynı dönemde TTI İzmir Turizm Fuarı düzenlendi… Öte yandan, 2025 yılı boyunca İzmir’de işçi hareketleri gündemi meşgul ederken DİSK’e bağlı işçiler, emek ve hak taleplerini duyurmak için sıra dışı bir eylem gerçekleştirdi: aylar süren maaş ve çalışma koşulları sorunlarına dikkat çekmek amacıyla çıplak ayaklı yürüyüş ve protesto düzenlediler. Bu protesto, hem şehir merkezinde hem de işçi yoğunluğunun yüksek olduğu bölgelerde dikkat çekti; işçiler, çıplak ayaklarıyla ekonomik sıkıntı ve adaletsizlik mesajı verdi… Kentte gerilim aralık ayında da sürerken, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin depreme dayanıksız olduğunun tespit edilmesinin ardından yıkım kararı aldığı Çankaya Katlı Otoparkı, 26 Aralık’tan itibaren kapatıldı… Bu gelişmelerin yanında, kadın cinayetleri ve şüpheli ölümlerle ilgili 2025 verileri de kamuoyuna yansıdı; Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun raporuna göre ilk 11 ayda Türkiye genelinde 260 kadın cinayeti ve 267 şüpheli kadın ölümü yaşanırken, İzmir’de 13 kadın cinayeti ve 4 şüpheli kadın ölümü kayıtlara geçti.