İzmir vekillerinden enerji dağıtımda yapılan özelleştirmelere tepki

Muhabir-Berkay Erden / Yoğun sağanak yağışla oluşan su birikintisine basarak elektriğe kapılan ve hayatını kaybeden Özge Ceren Deniz ve İnanç Öktemay’ın ardından muhalefet tarafından gündeme getirilen enerji sektöründeki özelleştirmeler TBMM gündemine taşındı. Enerji dağıtımının kamu hizmeti olması gerektiğini savunan muhalefet üyeleri yapılan özelleştirmelerin denetimsizliğe ve sorumsuzluğa yol açtığı iddialarını gündeme getirmeye devam ediyor. Dün yapılan TBMM oturumunda enerji dağıtımı alanında yapılan özelleştirmeler hakkında meclise bir önerge sunan İYİ Parti Grubu adına kürsüye çıkan İzmir Milletvekili Hüsmen Kırkpınar iktidara vicdan üzerinden yüklenerek şu ifadeleri kullandı; “Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; İYİ Parti Grubu olarak verdiğimiz elektrik dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesi hakkındaki önergemizin gerekçesini açıklamak üzere söz aldım. Yüce Heyetinizi saygıyla selamlıyorum. Türkiye'de zamanında elektrik dağıtımını tekelden yöneten Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi’nin(TEDAŞ) en önemli özelleştirilme gerekçesi olarak devlete yük olması gösterilmişti, diğer bir sebebi ise hizmet kalitesinin artırılması bahanesiydi. Özelleştirmeyle dağıtım işlerini satıp parayı bulan TEDAŞ aynı zamanda bazı bölgelerdeki kaçak elektrik kullanımı derdinden de kurtulmuş oldu. Kurtuldu kurtulmasına da dağıtıma talip olan şirketler işin ehli miydi, bu işin altından kalkabilecekler miydi? Elbette hayır. Bu şirketler maskesiz 5’lerin ortakları, anlaşmalı firmalarıydı. TEDAŞ bu şirketlere altyapı hizmetlerini bitirme zorunluluğu getirdi, onlar da ellerine yüzlerine bulaştırdılar. Geçen yıl 13 Ağustos’ta Balıkesir Balya’daki, bu yıl 19 Nisanda Safranbolu’daki, haziranda gerçekleşen Diyarbakır Çınar ve Mardin’in Mazıdağı’ndaki, Mersin’in Gülnar’ındaki ve Tekirdağ’ın Süleymanpaşa ilçesindeki yangınların ortak nedeninin elektrik trafolarındaki kaçak ve patlama olduğu tespit edildi.”

Ölüm göz göre geldi

Olayın olduğu yerde daha öncede 1 köpeğin öldüğünü ve esnafın defalarca konuyu gündeme getirdiğini aktaran Kırkpınar ölümlerin ihmal yüzünden olduğunu belirterek; “Üç gün önce İzmir Konak’ta yağmur sonrası oluşan su birikintisinde 2 vatandaşımız elektrik akımına kapılarak hayatını kaybetti. Toprağa belirli bir derinlikte gömülmeyen kablolardan geçen akım 2 masum vatandaşımızın canına mal oldu. Aynı akım 1 köpeğin de ölümüne neden olmuştu, ders alınmadı. Esnafımız ve duyarlı vatandaşlarımız elektrik kaçağıyla ilgili defalarca şikâyette bulundular, gazetelerde haber oldu; kulağınızın üstüne yattınız, ülkede ne denetleyen var, ne de hesap veren. Büyük bir ihmal yüzünden ölüm göz göre göre geldi. Özge Ceren Deniz daha 23 yaşında, İzmir Demokrasi Üniversitesi Tıp Fakültesi 5’inci sınıf öğrenciydi, son sınavına girdikten sonra evine giderken akıma kapıldı. Özge Ceren’den ne istediniz? Sizin de çocuklarınız var. Özge Ceren’i düştüğü sudan kaldırmak için yönelen ve aynı akıma kapılarak can veren İnanç Öktemay sadece 44 yaşındaydı. Milletimizin canı hangi akılla ve vicdanla şirketlere peşkeş çekiliyor? Bunu ben vicdanıma sığdıramıyorum, siz nasıl sığdırıyorsunuz? Bu bir cinayettir, utanma yok, yüzde kızarma yok, yazıklar olsun” şeklinde konuştu.

Mavişehir’de 5 gün elektrik kesildi

İzmir milletvekili Kırkpınar kendisinin de mağduriyet yaşadığı 3 yıl önce Mavişehir’de elektriğin 5 gün boyunca kesilmesi olayı üzerinden elektrik dağıtım şirketlerine yüklenerek; “Değerli milletvekilleri, ben İzmir’in Karşıyaka ilçesindeki Mavişehir’de oturan bir yurttaşım. Bundan üç yıl önce, Mavişehir’de oturduğumuz sitede tam beş gün elektrikler kesildi. Beş günde bozulan elektronik cihazlar, derin dondurucular, ona bağlı olarak gıda maddeleri… Beş günden sonra elektrik geldi, bu beş gün içinde de bazen bir saatte bir kesinti, bazen süregelen on dakika, yirmi dakika içinde art arda kesintiler oldu. Geçtiğimiz yıl 21 Ağustos’ta bu konuyla ilgili önerge verdim, İzmir’deki elektrik dağıtım şirketinin plansız elektrik kesintilerini, bitmek bilmeyen altyapı çalışmalarını ve Bakanlığın dağıtım şirketini denetleyip denetlemediğini sormuştum. Denetim yapılmadığını biliyordum, yaşanan faciayla tüm Türkiye de öğrenmiş oldu. TEDAŞ yetkililerini neden denetlemiyorsunuz? Bir kuruluşumuz var ki Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) bu kuruluşun amacı ise elektrik özelleştirildikten sonra bu alanda iş yapan kuruluşları denetlemek ve piyasayı düzenlemek. Bu kuruluş denetleme yapmıyor, düzenlemeden de geri duruyor. Vatandaşlarımızın cepleri boşalıyor ama kimsenin sesi çıkmıyor, özelleştirmeyle özel sektöre geçip bu alanda iş gören kurumlarsa zenginleşmeye devam ediyor. Sözlerime ölen değil, öldürülen İnanç Öktemay’ın 2014 yılında Albert Camus’ya ait bir söze yer verdiği paylaşımla son vermek istiyorum: 'Bir ülkeyi tanımak istiyorsanız o ülkede insanların nasıl öldüğüne bakın' şeklinde cümlelerini dile getirdi. Kürsüden inen Kırkpınar’a İyi Parti ve Saadet Partisi sırasından yükselen alkışlardan sonra kürsüye bir başka İzmir milletvekili olan Gelecek Partisi İzmir Milletvekili Mustafa Bilici geldi.

Yüksek kar hedefleri kamu yararının önüne geçiyor

İYİ Parti’nin verdiği önerge hakkında Gelecek Partisi ve Saadet Partisi adına söz aldığını dile getiren Bilici, elektrik dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesiyle bugüne kadar birçok can ve mal kaybı yaşandığına dikkat çeker şu sözleri söyledi; “Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; İYİ Parti önergesi üzerinde Gelecek-Saadet Grubu adına söz almış bulunuyorum. Bu vesileyle Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. Sözlerime başlamadan önce, demokrasimizin birlik ve beraberliğimizin hedef alındığı 15 Temmuz darbe girişiminin 8’inci yıl dönümünde bu hain kalkışmayı yapanları bir kez daha lanetliyor, vatanımız için canını ortaya koyan tüm gazi ve şehitlerimizi rahmet ve minnetle anıyorum. 2013 yılında Toroslar Elektrik Dağıtım AŞ’nin özel sektöre devriyle TEDAŞ’a bağlı şirketlerinin özelleştirilmesi tamamlanmış, bu tarihten itibaren elektrik dağıtım faaliyeti özel şirketler tarafından sağlanmaya başlanmıştır. Geçen on bir senede ilgili şirketler birçok skandalla gündeme gelmiş, yaşanan onlarca kazada birçok vatandaşımız hayatını kaybetmiş, birçok insanımız da mallarından, mahsullerinden, hayvanlarından olmuştur. Elektrik dağıtım faaliyeti bir kamu hizmeti olup bu faaliyetin kâr amacı gütmeksizin günün teknolojisine göre uygulanması gerekmektedir. Kuruluş amacı yüksek kâr elde etmek olan şirketler vasıtasıyla dağıtım faaliyetlerinin yürütülmesi şüphesiz ki hizmet noktasında sıkıntılar doğurmaktadır. Biz, bugün, 2024 yılında İzmir'in göbeğinde 2 insanımızı izolasyon hatası nedeniyle kurban veriyorsak anlaşılmalıdır ki yüksek kâr hedefleri kamu hizmetinin açıkça önüne geçmektedir. Biz, bugün Mardin ve Diyarbakır'da 15 canımızı elektrik direği kaynaklı bir yangına kurban veriyorsak, binlerce dönüm arazinin yok olmasını seyrediyorsak, hayvanların ve bitkilerin göz göre göre telef olmasını izliyorsak anlaşılmalıdır ki elektrik dağıtım şirketleri insanlarımızın canını ve malını değil kendi kazançlarını düşünmektedir.”

Elektriğe yapılan zamlar yatırıma gitmiyor

İzmir Milletvekili Bilici konuşmasında elektrik ücretlerine yapılan zamlardan elde edilen gelirlerin alt yapıya harcanmadığını dile getirdiği konuşmasında; “Tüm bunlar göstermektedir ki elektrik zamlarının büyük bir bölümünün elektrik dağıtım şirketlerine aktarılmasına rağmen sağlanan kaynak bakım ve onarıma değil kâr payı dağıtımına ve huzur haklarına aktarılmıştır. Bu durumun önüne geçebilmek için ilgili mevzuatlarda değişiklik yapılmalı, elektrik dağıtım şirketlerinin bakım ve onarıma aktarmaları gereken payı artıracak düzenlemeler yürürlüğe konulmalıdır ve en önemlisi de Bakanlık ve EPDK tarafından yapılan denetimler artırılmalıdır. Bu denetimler yalnızca mali denetimle sınırlı kalmamalı, elektrik dağıtım hizmetlerinin verildiği her noktada saha denetimi etkili ve sık olarak uygulanmalıdır. Bugün etkili bir saha denetimi uygulanmış olsaydı İzmir’de, Mardin’de, Diyarbakır’da vatandaşlarımız hayatlarını kaybetmeyecek, maddi ve manevi zarar oluşmayacaktı. – İnsan canı bu kadar ucuz olmamalı, suçlu olan sorumlular mutlaka hesap vermelidir. Devletin insan için olduğunu unuttuğumuz son yıllarda bu gerçeği yeniden hatırlatmak dileğiyle İzmir, Mardin ve Diyarbakır’da gerçekleşen elektrik kaynaklı afetler nedeniyle hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet, acılı ailelerine başsağlığı diliyor, İYİ Partinin Meclis araştırma önergesini destekliyor, Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum” diyerek İYİ Parti’nin sunduğu önergeye destek verdiklerini açıkladı.

BERKAY ERDEN