- Sağlık
- 03.10.2025 16:37
Yeni araştırma, zekâ ve yaratıcılıkta gençliğin üstünlüğünü sorguluyor. Orta yaş ve sonrası, deneyim ve bilgiyle zihinsel performansı zirveye taşıyor.
Yeni araştırmalar, beynin gençlik yıllarındaki üstünlüğünün artık tartışmalı olduğunu ortaya koyuyor. Psikoloji alanında onlarca yıllık verilerden yararlanılarak geliştirilen “bilişsel-kişilik işlevsellik endeksi” (CPFI), insan zihninin yaşam boyu performansını ölçüyor ve ilginç sonuçlara ulaşıyor. Çalışma, bilim dünyasının prestijli dergilerinden Intelligence’ta yayımlandı.
Araştırmada öne çıkan bulgulara göre; akıl yürütme, hafıza kapasitesi ve işlem hızı gibi genç yaşlarda öne çıkan “akışkan zeka” unsurları zamanla azalma eğilimi gösteriyor. Ancak bilgi birikimi ve deneyimden oluşan “kristalize zeka”, yaş ilerledikçe artıyor. Orta yaşa gelindiğinde, bireylerin sorumluluk bilinci, stresle başa çıkma kapasitesi ve karar alma yetileri de önemli ölçüde güçleniyor.
Araştırma, ahlaki muhakeme, adalet duygusu ve görev bilinci gibi özelliklerin yaşla birlikte olgunlaştığını gösteriyor. Finansal karar alma becerileri de 50’li ve 60’lı yaşlarda en yüksek seviyeye çıkıyor. İlginç bir şekilde, yaş ilerledikçe insanlar “batık maliyet yanılgısı” olarak bilinen, zarar eden bir işe daha fazla yatırım yapma eğiliminden uzaklaşıyor.
Her şey olumlu değil: Hızla düşünme, görevler arasında geçiş yapabilme, başkalarının ne düşündüğünü sezme gibi bilişsel esneklik gerektiren beceriler, yaş ilerledikçe düşüş gösteriyor. Ancak araştırmacılar, kazançların kayıpları fazlasıyla telafi ettiğini ve 50’li yaşların sonunun zihinsel performans açısından en verimli dönem olduğunu vurguluyor.
Batı Avustralya Üniversitesi’nden Dr. Gilles Gignac, çalışmayla ilgili olarak, “Bilgi birikimi, muhakeme gücü ve yaşam deneyimi, insan zihninin en yüksek performansını 50’li yaşların sonuna taşıyor. Gençliğin hızlı düşünme avantajları var, ama olgunluk karmaşık sorunları çözmek için daha donanımlı bir araç seti sunuyor” diyor.
Tarihteki büyük örnekler de bu teoriyi doğruluyor: Charles Darwin, Türlerin Kökeni’ni 50 yaşında yayımladı. Beethoven, 9. Senfoni’yi 50’li yaşlarının ortasında besteledi. Felsefenin önemli isimlerinden Immanuel Kant ise Saf Aklın Eleştirisi’ni 57 yaşında kaleme aldı. Bu örnekler, zihinsel olgunluğun ve tecrübenin, yaratıcılık ve başarı için gençlikten daha belirleyici olabileceğini gösteriyor.
Kaynak : HABER MERKEZİ
