Boğmaca hastalığı nedir, nasıl bulaşır? Boğmaca hastalığı belirtileri ve tedavisi neler?

Diyarbakır Tabip Odası, kentte boğmaca vakalarındaki artışa dikkat çekti. Son bir ayda 3 bebeğin boğmaca nedeniyle hayatını kaybettiği iddiaları üzerine aşı karşıtlığına vurgu yapan Tabip Odası, önlem alınması gerektiğini belirtti. Halk arasında endişe yaratan bu hastalık, vatandaşların boğmaca hakkında daha fazla bilgi arayışına girmesine neden oldu. Peki, boğmaca hastalığı nedir, nasıl bulaşır? Boğmaca belirtileri ve tedavi yöntemleri nelerdir?

Boğmaca hastalığı nedir?

Boğmaca hastalığı, üst solunum yollarının akut bir mikrobik enfeksiyonudur. Bordetella pertussis adlı bakterinin vücuda yayılmasıyla hastalık belirtileri kendini gösterir. Tedavi gecikirse, vücudun farklı organlarında kalıcı hasar ve sakatlıklara neden olabilir. Hastalık, 2 ila 3 ay veya daha uzun süren öksürük nöbetleriyle kendini belli eder ve özellikle bebekler ile küçük çocuklarda ağır seyreder. Boğmacaya yakalanan 100 bebekten 4'ü maalesef hayatını kaybetmektedir.

Boğmaca nasıl bulaşır?

Boğmaca, son derece bulaşıcı bir solunum yolu hastalığıdır. Bu hastalığa bordetella pertussis adlı bakteri neden olur. Enfekte bir kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında, mikroplarla dolu küçük damlacıklar havaya yayılır ve yakındaki bir kişi bu damlacıkları soluduğunda hastalık bulaşabilir. Hasta ile yakın mesafede konuşmak veya öpüşmek gibi yakın temaslar da hastalığın yayılmasına sebep olabilir.

Boğmaca belirtileri nelerdir?

Boğmaca hastalığının ilk belirtileri arasında burun akıntısı, gözlerde kızarıklık ve akıntı, boğaz ağrısı ve hafif ateş gibi soğuk algınlığına benzeyen semptomlar bulunur. Şiddetli öksürük krizleri genellikle bu belirtilerden yaklaşık bir hafta sonra başlar. Boğmaca, başlangıç evrelerinde soğuk algınlığı ile karıştırılabilir. Bu sebeple, sağlık profesyonelleri, daha ciddi belirtiler ortaya çıkıncaya kadar boğmacayı teşhis edemeyebilirler. İlerleyen evrelerde görülen belirtiler şu şekildedir:

•             Öksürük krizleri: Aniden başlayan ve birkaç dakika süren öksürük nöbetleri, genellikle geceleri daha yoğundur. Bu krizler yoğun balgam üretimine ve ardından kusmaya yol açabilir.

•             Nefes darlığı: Öksürük krizleri arasında nefes almakta zorluk yaşanabilir ve bu sırada farklı bir ses duyulabilir.

•             Tipik solunum sesi: Boğmaca, akciğerlerde yeterli hava kalmayıncaya kadar şiddetli öksürüğe neden olur. Hava yetersizliği olduğunda zorlu nefes alınarak bu telafi edilmeye çalışılır ve bu da yüksek sesli solunuma yol açar.

•             Morarma: Küçük çocuklarda, oksijen yetersizliği nedeniyle dudaklar ve tırnak yataklarında morarma (siyanoz) oluşabilir.

•             Solunum durması: Bebeklerde öksürük belirgin olmayabilir, ancak kısa süreli solunum durmaları (apne) görülebilir. Bu durum tehlikelidir ve 1 yaş altındaki bebeklerin yarısı bu nedenle hastaneye yatırılır.

•             Yüzde kızarıklık: Öksürük nedeniyle yüzde kızarıklık oluşabilir. Gözlerde veya cilt altında hafif kanama görülebilir.

•             Halsizlik ve yorgunluk: Öksürük nöbetleri, hastanın aşırı yorgun ve halsiz hissetmesine yol açar.

•             Kusma: Öksürük nöbetleri kusmaya neden olabilir.

•             İshal: Bazı hastalarda ishal de görülebilir.

Boğmaca, özellikle aşılanmış gençlerde ve yetişkinlerde hafif belirtilerle seyredebilir. Hastalığın tamamen iyileşmesi zaman alabilir; öksürük zamanla hafifler ve sıklığı azalır. Ancak, başka solunum yolu enfeksiyonları ile birlikte aylar sonra bile öksürük tekrar edebilir.

Bebeklerde Boğmaca

Boğmaca, iki ila üç ay veya daha uzun sürebilen tekrarlayan öksürük nöbetlerine yol açar ve özellikle bebekler ile küçük çocuklarda ciddi seyredebilir. 18 aylıktan küçük bebeklerde boğmaca öksürüğü, nefesin tamamen durmasına neden olabileceğinden, yakın takip gereklidir. Ciddi hastalığı olan küçük bebekler genellikle hastanede tedavi edilir. Altı ayın altındaki bebekler ve küçük çocuklar boğmacadan ciddi şekilde etkilenebilir. Bebeklerde aşağıdaki durumlar artmış risk taşır:

•             Dehidrasyon: Aşırı sıvı kaybı nedeniyle vücutta işlev bozukluğu

•             Solunum güçlüğü

•             Kilo kaybı

•             Zatürre: Akciğerlerde enfeksiyon

•             Epileptik nöbetler

•             Böbrek sorunları

•             Beyin hasarı: Beyne yeterince oksijen gitmemesi

Daha büyük çocuklar ve yetişkinler, burun kanaması, kaburgalarda hasar veya fıtık gibi tekrarlayan şiddetli öksürükten kaynaklanan problemlerle karşılaşabilirler ancak, bebeklere göre daha az etkilenirler.

Boğmaca tedavisi nasıl yapılır?

Boğmaca, erkenden teşhis edilirse antibiyotikler öksürük ve diğer belirtileri hafifletmek için etkili olabilir ve aynı zamanda enfeksiyonun başkalarına bulaşma riskini azaltabilir. İlk üç hafta içinde antibiyotikler kullanıldığında hastalığın kontrol altına alınması daha mümkündür. Ancak, çoğu durumda teşhis geç konduğu için antibiyotik tedavisi yararlı olmayabilir. Boğmaca tedavisi, hastanın yaşına ve enfeksiyonun ne zaman başladığına bağlı olarak değişiklik gösterir. Hastalığın belirtileri üç haftadan fazla süredir devam ediyorsa, genellikle sadece destek tedavisi uygulanır. Bu tedavide istirahat, bol sıvı alımı ve ateş düşürücü ilaçlar gibi önlemler yer alır. Öksürük kesici ilaçlar genellikle öksürüğü durdurmak için önerilmez, özellikle de çocuklarda ciddi yan etkilere neden olabilirler ve bu nedenle kullanımları uygun değildir.

HABER MERKEZİ