Dünyada sadece birkaç kişide var: Virüslere karşı “görünmez kalkan” geliştirildi

Dünyada sadece birkaç düzine insanın bağışıklık sisteminde saklı bir sır olduğu ortaya çıktı: Virüslere karşı neredeyse tam bağışıklık. Gripten kızamığa, su çiçeğinden sıradan soğuk algınlığına kadar çoğu virüs bu insanlara dokunamıyor. Şimdi, bilim insanları bu “süper bağışıklık” özelliğini taklit eden deneysel bir antiviral tedavi geliştirdi.

NADİR GENETİK MUTASYONUN İZİNDE

Columbia Üniversitesi immünolojistlerinden Dr. Dusan Bogunovic, yaklaşık 15 yıl önce bakteriyel enfeksiyonlara karşı savunmasız hastaları araştırırken, bağışıklık sistemi düzenleyici molekül ISG15’teki eksikliği fark etti. Ancak dikkat çekici olan, bu eksikliğe sahip kişilerin bağışıklık tepkisiydi. Bogunovic, “İltihaplanmaları aslında antiviral bir etki taşıyordu. Bu insanların bağışıklık sisteminde saklı bir sır olabileceğini fark ettim” diyor.

Yapılan ileri araştırmalar, bu kişilerin grip, kabakulak, kızamık ve su çiçeği gibi virüslere maruz kaldıklarında hastalanmadığını ortaya koydu. Bağışıklık sistemleri adeta görünmez bir kalkan gibi çalışıyordu.

ISG15 EKSİKLİĞİNİ TAKLİT EDEN DENEYSEL TEDAVİ

Bogunovic ve ekibi, nadir mutasyonun sağladığı antiviral etkiyi geçici olarak taklit eden bir tedavi geliştirdi. Yeni çalışmada, hamster ve farelerin akciğerlerine, lipit nanopartiküllerle kaplanmış 10 zincirli mRNA verildi. Bu yaklaşım, doğrudan ISG15’i kapatmak yerine, eksikliğin tetiklediği 60 temel proteinden yalnızca antiviral korumadan sorumlu 10’unu aktif hale getiriyor.

COVID-19 mRNA aşılarından esinlenen yöntem, hücrelere koruyucu proteinleri üretme talimatı veriyor. Bogunovic, “Sadece kısa süreli ve düşük miktarda üretim sağlıyoruz. Bu, ISG15 eksikliği olanlarda görülen iltihaplanmadan çok daha az ama virüslere karşı etkili” diyor.

GELECEĞİN PANDEMİ KALKANI

Araştırmacılar, bu teknolojiyi gelecekteki salgınlara karşı önleyici bir kalkan olarak görüyor. Virüs henüz ortaya çıkmadan önce bile, sağlık çalışanları, bağışıklık sistemi zayıf kişiler ve virüse maruz kalan aile bireyleri bu yöntemle korunabilir. Üstelik tedavi, uzun vadeli bağışıklık oluşturma yeteneğini bozmayacak şekilde tasarlandı.

KARŞILAŞILAN ZORLUKLAR

Bununla birlikte, yöntemin insanlarda uygulanabilirliği için çözülmesi gereken bazı sorunlar var. Hayvan deneylerinde akciğerlerde koruyucu protein üretimi sağlanmış olsa da, insanlarda seviyelerin hızlı ve yeterli olacağı henüz kesin değil. Ayrıca, korumanın süresi üç ila dört gün civarında. Araştırmacılar, hedeflenen bölgeye etkin mRNA iletimi ve korumanın süresini uzatma yollarını araştırıyor.

Bu nadir genetik mutasyonun sırları çözülmeye devam ettikçe, viral hastalıklara karşı evrensel bir koruma sağlama hayali artık çok daha yakın görünüyor.