Tarihte bugün ne oldu? 1 Temmuz…

Türkiye ve dünyada 1 Temmuz tarihinde neler yaşandı, tarihte bugün kim doğdu, kim öldü, tarihte bugün yaşanan önemli olaylar neler gibi soruların cevaplarını sizler için derledik.

TARİHTE BUGÜN NE OLDU?

1911 yılında İstanbul’un Üsküdar ilçesine bağlı Kandilli Mahallesi’nde kurulan Kandilli Rasathanesi, Türkiye’nin ilk modern gözlemevi olma özelliğini taşıyor. Boğaz’a hakim bir tepede yer alan bu köklü kurum, günümüzde Boğaziçi Üniversitesi’ne bağlı Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü olarak faaliyet gösteriyor.

1 Temmuz 1926 tarihinde yürürlüğe giren Kabotaj Kanunu, Türkiye’nin deniz taşımacılığı ve ticareti üzerindeki egemenliğini ilan eden tarihi bir adım oldu. Yasa ile birlikte, Türkiye limanları arasında yük ve yolcu taşıma hakkı yalnızca Türk bayraklı gemilere tanındı. 1 Temmuz 1939’da ilk defa Kabotaj Bayramı olarak kutlandı.

1929 yılında Türkiye’nin iletişim tarihinde önemli bir adım atıldı. İstanbul ile Ankara arasında kurulan ilk telefon hattı hizmete girerek, iki büyük şehir arasındaki haberleşmeyi hızlandırdı. 

TARİHTE BUGÜN KİM DOĞDU?

Türk spor ve iş dünyasının önemli isimlerinden biri olan Emin Cankurtaran 1930 yılında Malatya’da doğdu, 20 Şubat 2009 tarihinde İstanbul’da hayatını kaybetti. Cankurtaran, uzun yıllar Fenerbahçe Spor Kulübü'nde çeşitli görevlerde bulundu ve 1974-1976 yılları arasında kulübün başkanlığını üstlendi. Başkanlığı döneminde Fenerbahçe, Brezilyalı teknik direktör Didi yönetiminde hem lig şampiyonlukları hem de kupalar kazanarak önemli başarılara imza attı. Aynı zamanda Cankurtaran Holding’in sahibi olan Emin Cankurtaran, 78 yaşında hayata veda etti. Kabri, İstanbul Zincirlikuyu Mezarlığı’ndadır.

Cahit Zarifoğlu

1 Temmuz 1940’ta Ankara’da doğan şair ve yazar Cahit Zarifoğlu, modern Türk edebiyatının en özgün seslerinden biri olarak kabul edilir. İkinci Yeni şiir anlayışından beslenen derin, imge yüklü şiirleriyle tanınan Zarifoğlu, sadece şair değil; deneme, hikâye, roman ve çocuk edebiyatı alanlarında da eserler vermiş çok yönlü bir edebî kişilikti. “Yedi Güzel Adam” şiiri ve bu isimle anılan edebî çevresiyle özdeşleşen Zarifoğlu, inanç, içsel sorgulama ve varoluş temalarını, soyut ve çok katmanlı bir anlatım diliyle işledi. Hayatı boyunca edebiyatla olduğu kadar düşünceyle de iç içe yaşayan şair, 7 Haziran 1987’de pankreas kanseri nedeniyle İstanbul’da hayatını kaybetti.

Şerif Gören

Türk sinemasının önemli yönetmenlerinden ve Yılmaz Güney’in yakın çalışma arkadaşı Şerif Gören1944 yılında Yunanistan’ın İskeçe kentinde doğdu, 8 Aralık 2024 tarihinde İstanbul’da 80 yaşında hayatını kaybetti. Gören, 1960’lardan itibaren Türk sinemasına yön veren toplumsal gerçekçilik akımının önde gelen isimlerinden biri oldu. Yönetmenliğini yaptığı ve Yılmaz Güney’in senaryosunu kaleme aldığı 1982 yapımı Yol filmi, Cannes Film Festivali’nde Altın Palmiye kazanan ilk Türk filmi olarak sinema tarihine geçti. Gören, kariyeri boyunca toplumsal sorunları cesurca işleyen eserler ortaya koydu ve Türk sinemasına pek çok yenilik getirdi. Son olarak 2011 yılında Ay Büyürken Uyuyamam filmiyle sinemaya dönen usta yönetmen, 22 Kasım’da evinde geçirdiği kaza sonucu hastaneye kaldırıldı, verdiği yaşam mücadelesini 8 Aralık’ta kaybetti.

1992 yılında Ankara’da dünyaya gelen Serenay Sarıkaya, oyunculuk ve modellik kariyerinde hızla yükselerek Türk televizyon ve sinemasının önemli isimlerinden biri haline geldi. İlk oyunculuk deneyimini 2006 yılında Şaşkın filmiyle yaşayan Sarıkaya, ardından pek çok başarılı dizi ve filmde rol aldı. Sinan Çetin’in projeleriyle başlayan televizyon kariyerinde, Lale Devri, Medcezir ve Fi gibi popüler dizilerde başrol oynadı. 2010 yılında Miss Turkey yarışmasında ikinci olarak Türkiye’yi Miss Universe’de temsil etmeye hak kazanan Sarıkaya, aynı zamanda reklam yüzü olarak da geniş kitlelere ulaştı. 2024 yılında Netflix dizisi Kimler Geldi, Kimler Geçti ve 2023’te Şahmaran dizisinde başrol oynayarak kariyerine başarıyla devam ediyor.

TARİHTE BUGÜN KİM ÖLDÜ?

Sabri Ülgener, 8 Mayıs 1911’de İstanbul’da doğmuş ve 1 Temmuz 1983’te yine İstanbul’da vefat etmiş, Türkiye’nin önemli iktisat profesörlerinden ve toplum bilimcilerinden biridir.
 

Kartal Tibet

Kartal Tibet, 27 Mart 1939'da Ankara'da doğdu ve 1 Temmuz 2021'de İstanbul'da vefat etti. Türk sinemasının önemli isimlerinden olan Tibet, oyuncu, yönetmen, senarist ve yapımcı olarak yaklaşık iki yüz film ve dizide yer aldı. Özellikle Karaoğlan ve Tarkan serileriyle tanındı. 1977'de Tosun Paşa ile başladığı yönetmenlik kariyerinde Kemal Sunal’lı 56 film yönetti. 2002'de Altın Portakal Yaşam Boyu Onur Ödülü’ne layık görüldü.