Tarihte bugün ne oldu?6 Ekim…

Türkiye ve dünyada 6 Ekim tarihinde neler yaşandı, tarihte bugün kim doğdu, kim öldü, tarihte bugün yaşanan önemli olaylar neler gibi soruların cevaplarını sizler için derledik.

TARİHTE BUGÜN NE OLDU?

1908 yılında Türklerle Yunanlar arasındaki 10 yıllık iç savaşın ardından Girit Devleti, Yunanistan'a katılma kararı aldı.

TARİHTE BUGÜN KİM DOĞDU?

Yaşar Kemal 6 Ekim 1923 yılında doğdu.  Türk edebiyatının en önde gelen yazarlarından biri olarak kabul edilen Yaşar Kemal, yaşamı boyunca pek çok ödül almış ve Nobel Edebiyat Ödülü'ne aday gösterilmiştir.En ünlü eseri, yaklaşık 32 yılda tamamladığı İnce Memed roman serisidir.

Yaşar Kemal 1939'da, henüz 16 yaşındayken, Seyhan adlı ilk şiirini Görüşler adlı dergide yayımladı.Ortaokuldan ayrıldıktan sonra folklor derlemelerine başladı. 1940–1941 arasında Çukurova ve Toroslar'dan derlediği ağıtları içeren ilk kitabı olan Ağıtlar, 1943'te Adana Halkevi dergisi tarafından basıldı.Kayseri'de askerliğini yaptığı sırada, 23 yaşındayken, ilk hikâyesi olan Pis Hikâye'yi yazdı.1948'de Bebek hikâyesinin ardından Dükkâncı'yı yazdı. 1940'lı yıllarda Adana'da çıkan Çığ dergisi çevresinde Pertev Naili Boratav, Nurullah Ataç, Güzin Dino gibi ünlü isimlerle tanıştı.[Özellikle ressam Abidin Dino'nun ağabeyi Arif Dino ile kurduğu yakınlık, onun düşün ve yazın dünyasının gelişimini önemli ölçüde etkiledi."Kemal Sadık Gökçeli" adıyla çeşitli yayınlarda yazarken, "Yaşar Kemal" adını ise ilk olarak Cumhuriyet gazetesine girince kullandı ve 1951–1963 yılları arasında bu gazetede fıkra ve röportaj yazarı olarak çalıştı.Bu dönemde Anadolu insanının iktisadi ve toplumsal sorunlarını dile getirdiği röportajları ile tanınmaya başladı. 1952'de, ilk öykü kitabı olan Sarı Sıcak'ı yayımladı. 1947'de, kendisini büyük üne kavuşturacak olan İnce Memed romanının ilk cildini yazdı, fakat yarım bıraktı. Eseri 1953–1954'te ancak bitirdi ve o yıllarda Cumhuriyet gazetesinde tefrika edildi; 1955'te de Çağlayan Yayınları tarafından iki ciltlik kitap hâlinde basıldı.Roman, ağalara karşı Çukurova'nın yoksul halkına arka çıkan "İnce Memed" adlı karakterin halkı için savaşmasını konu almaktadır. Dört ciltten oluşan seri, otuz iki yılda tamamlandı.

Yaşar Kemal pek çok yapıtında Anadolu'nun efsane ve masallarından yararlandı. Ayrıca PEN Yazarlar Derneği üyesiydi. Hayatı boyunca yerli ve uluslararası toplam 38 ödül aldı. Nobel Edebiyat Ödülü'ne Türkiye'den aday gösterilen ilk yazar oldu.1952–2001 yılları arasında Thilda Serrero ile evli kalan Yaşar Kemal, eşinin 2001'deki ölümünün ardından 2002 yılında Ayşe Semiha Baban ile ikinci evliliğini yaptı. 28 Şubat 2015 tarihinde, 91 yaşındayken, organ yetmezliği sebebiyle yoğun bakımda olduğu hastanede öldü. Cenazesi 2 Mart 2015 tarihinde düzenlenen törenin ardından Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.Kürt kökenli olan Yaşar Kemal;1990'lı yılların ortasında, PKK ve Türk güvenlik güçleri arasında yaşanan silahlı çatışmaları eleştirdi. Çeşitli makalelerinde "Kürt Sorunu" hakkında kişisel görüşlerini yazdı. Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin azınlıklara, özellikle de Kürtlere karşı ırkçı tavırlar içerisinde bulunduğunu belirten Yaşar Kemal, yazdığı yazılar nedeniyle Türk mahkemelerince çeşitli cezalar aldı. Kürt aktivistleri desteklediği için "ayrılıkçı propaganda" suçlaması ile yargılandı.Ayrıca Yaşar Kemal'in, Atatürk'ün 1930'lardaki dil reformlarından sonra Türkçenin edebi bir dil olarak düşüşe geçmesinden sonraki ilk yıllarda Türk edebiyatına önemli katkılarda bulunduğu söylenilir.

İnce Memed I, Ağrıdağı Efsanesi, İnce Memed II, Kuşlar da Gitti, İnce Memed III eserleri yazarın en çok satan kitaplarıdır.[33] D&R'ın 146 mağazası ve internet satışları baz alınarak belirlenen verilere göre, yazarın ölümünden sonraki hafta kitaplarının satışları %417 arttı. İnce Memed eseri, Hürriyet gazetesi tarafından 2017'de oluşturulan yüz kişilik jüri tarafından belirlenen "Türk Edebiyatının En İyi 100 Romanı" listesinde 1 numara seçild

TARİHTE BUGÜN KİM ÖLDÜ?

Kâtip Çelebi ya da Hacı Halife (Şubat 1609, İstanbul - 6 Ekim 1657, İstanbul); tarih, coğrafya, bibliyografya ve biyografi ile ilgili çalışmalar yapmış Türk bilim insanı ve aydını.Dünya bilim edebiyatında en ünlü ve bilinen eseri; İslam dünyasının en değerli eserlerini içeren 15.000'e yakın kitabı ve 10.000'e yakın müellifi (yazar) alfabetik dizin sistemine göre tanıtan Keşf ez-zunûn 'an esâmî el-kutub ve'l-fünûn ve daha sonra İbrahim Müteferrika tarafından basılan meşhur coğrafya ansiklopedisi Cihannümâ ile tanınır. Kâtip Çelebi, 17. yüzyıl Osmanlı nesir yazarları arasındadır.

1609 yılında İstanbul'da doğdu. Babasının adı Abdullah'tı. Babası, Osmanlı devlet ve siyaset adamlarının yetiştirildiği Enderûn kurumunda eğitim görerek yetişmiş bir askerdir. Kâtip Çelebi'nin asıl adı Mustafa bin Abdullah'tır. Ordu kâtipliğinde bulunduğu için ulema ve halk arasında Kâtip Çelebi lakabı ile tanındı. Doğuda Hacı Halife, batıda ise Hacı Kalfa olarak tanınır. Hacca gittiği ve uzman memur (halife) olduğundan ötürü bu lakap ile de anılmıştır.

6 yaşına geldiğinde ilk eğitimini almak için babası tarafından görevlendirilen İmam İsa Halife El-Kırımî'den Kur'an okumayı, tecvid kurallarından Mukaddime-i Cezeriyye'[5] yi ve namazın şartlarını öğrendi.[6] Devrin adeti üzerine, öğrendiklerini Mesih Paşa Darülkurrâsı'nda ezbere dinletti. Zekeriya Ali İbrahim Efendi ile Nefes-zâde'den ders gördü, Kur'an'ı yarısına kadar ezberleyerek aynı Darülkurrâ'da okudu. İlyas Hoca'dan tasrif (Arapça kelime bilgisi) ve avâmil (Arapça dilbilgisi üzerine yazılmış eser) öğrendi.

Böğrü Ahmet Çelebi adlı hattattan yazı dersleri aldı.[6] On dört yaşına geldiğinde babasının aylığından 14 dirhem harçlık bağlanılarak babasının yanında Anadolu Muhasebesi Kalemi'nde şakird (stajyer) olarak devlet görevine başladı (1622-23). Kalemdeki halifelerin (uzman memur) birinden hesap-muhasebe sistemini, Erkam adı verilen yazışma kurallarını ve dönemin devlet belgelerinde kullanılan Siyakat yazısını öğrendi.

1624 yılında Abaza Mehmed Paşa İsyanı'nı bastırmak amacıyla hazırlanan ordunun defterlerini tutan birimde (Silâhdar Alayı) yer alarak babası ile birlikte Tercan Seferi'ne katıldı. Kayseri yakınlarında Abaza Mehmed Paşa birlikleriyle yapılan savaşa (7 Eylül 1624) tanıklık etti. Eseri Fezleke'de bu seferin ayrıntılarını ve anılarını bildirmektedir.[7] Ordu ile birlikte Musul'a geldiklerinde (Ağustos-Eylül 1626) babası öldü ve Camii Kebir Mezarlığı'na defnedildi. Babasının vefatından bir ay sonra, aynı sefer kuvvetinde görev yaptıkları amcası da Nusaybin-Cerahlu bölgesinde öldü. Kâtip Çelebi bunun üzerine orduda görev yapan başka bir akrabasıyla birlikte Diyarbakır'a geldi. Diyarbakır'da kaldığı sırada babasının arkadaşlarından Mehmed Halife adlı bir yüksek bürokrat tarafından Süvari Mukabelesi'ne tayin edilerek İstanbul'a döndü (1627-1628). Burada Kâdızâde'nin derslerini takip etmeye başladı. Aynı yıl içinde Erzurum Kuşatması'na katıldı. Erzurum'dan Tokat'a dönüş yolunda, kış mevsiminin bastırması sebebiyle orduyla birlikte büyük zorluklar yaşadı.

Kâtip Çelebi, 1630 yılında Hüsrev Paşa'nın maiyetinde bulunarak Hamedan ve Bağdat Seferi'ne katıldı. Bu seferle ilgili olarak Cihannümâ''da ve Fezleke'de, uğradığı şehir ve bölgeler ile ordu tarafından ele geçirilen şehir, kale ve menzillerin bilgilerini vermektedir. Bağdat Kuşatması'nda ordunun defterini tuttu. Seferden sonra tekrar İstanbul'a dönerek Kâdızâde'nin derslerine katıldı. Bu zaman aralığında, Kâdızâde'den Tefsir, İhya-i Ulûm, Şerh-i Mevakıf, Dûrer ve Tarikat (Tarikat-ı Muhammediyye) okudu. 1633-1635 yılları arasında, Halep Seferi'nde hacca gitme fırsatı buldu.

Çatışma ve sefer olmadığı zamanlarda Halep'te kitapçıları ve kütüphaneleri gezerek ileride yazacağı büyük eseri Keşf ez-Zunûn 'an Esâmî el-Kutub ve'l-Fünûn (‏كشف الظنون عن أسامي الكتب والفنون‎) için biyografik ve bibliyografik temeli teşkil edecek notları hazırlamaya başladı. Halep Seferi yıllarında, sahaflarda kitap toplayıp elde ettiği hazineyi okuyarak kendini geliştirdi. Dönüşte bir kış Diyarbakır'da kalıp oradaki bilgin ve aydınlarla görüştü. 1635 yılında IV. Murad ile Revan Seferine katıldı. On yıl kadar çeşitli savaşlarda bulunduktan sonra İstanbul'a döndü ve çeşitli alanlardaki bilimlerle uğraşır oldu.

A'rec Mustafa Efendi, Ayasofya Dersiâmı (öğretim görevlisi) Molla Kürt Abdullah Efendi[8] ve Süleymâniye Dersiâmı Mehmed Efendi'den ders aldı. A'rec Mustafa Efendi'yi kendisine üstad edindi. Bir yandan kendisi öğrenirken diğer yandan birçok öğrenciye ders verdi.

1645 yılında Girit Seferi'ne katılması sayesinde haritaların nasıl yapıldığını inceleme fırsatını buldu ve bu konuyla ilgili eserlerde çizilen haritaları gördü. Bu arada görevinden ayrılarak üç yıl devlette çalışmadı. Bu üç yıl içinde kimi öğrencilerine çeşitli konularda dersler verdi. Bu zaman içinde sık sık hastalandığı için tedavi çareleri bulmak amacıyla çeşitli tıp kitaplarını okudu. Pek çok eserini bu yıllarda yazmıştır. 1648'de Takvimü't-Tevarih adlı eseri nedeniyle dönemin Şeyhülislamı Abdürrahim Efendi aracılığıyla kalemde ikinci halifelik görevine atandı.

Kâtip Çelebi 1657 yılında öldü. Mezarı, Vefa'dan Unkapanı’ndaki Unkapanı Köprüsü'ne inen büyük caddenin sağ kenarındaydı.

Kâtip Çelebi çalışkan, iyi huylu, vakarlı, az konuşan, çok yazan biri olarak bilinir. Arapça, Farsça yanında Latince'yi de bilirdi. Osmanlı Devleti'nde Batı bilimleriyle fazla ilgilenen ve bu bilimleri Doğu bilimleriyle karşılaştırıp sentezini yapan ilk Türk bilim insanlarından biridir. Unesco tarafından doğumunun 400. yılı münasebetiyle 2009 yılı Kâtip Çelebi Yılı ilan edilmiştir.[10]

Kaynak : HABER MERKEZİ