Baktırdığınız fallar nasıl doğru çıkıyor? Sebebi Barnum Etkisi olabilir

Bazı insanlar günlük olarak fal, tarot ve burç yorumu gibi geleceği ve bugünü aktardığını iddia eden çeşitli içerikleri okumaya bayılırlar. Okudukları her içerikte kendilerine pay çıkararak, sanki kendileri için yazıldığını düşünürler. Günlük burç yorumlarını ya da fal uygulamasına attığınız bir kahve falı yorumunu okuduğunuz sırada, “Aaa bu ben” dediğinizi hatırlayın. Nasıl oluyor da herkese hitap ederek yazılmış olan kollektif bir içerik, sizin yaşantınızla doğrudan uyuşabiliyor? İşte buna “barnum etkisi” deniyor.

Barnum etkisi, aynı zamanda Forer etkisi olarak da biliniyor olup, insanların belirsiz ve genelleme içeren ifadeleri sanki kendileri için yazılmış, kendilerine özgü ve doğru kabul etme eğilimi olarak ifade edilebilir. Bu fenomen, özellikle burç yorumları, tarotlar, fallar, kişilik testleri gibi çok geniş kitlelere hitap eden açıklamalarda sıklıkla karşımıza çıkar. Barnum etkisi, kişinin kendini özel hissetmesine ve herkesi kapsayarak yazılmış olan ifadeleri kendi yaşamına uyarlamasına dayanır.

Barnum etkisi, adını ünlü şovmen P.T. Barnum'dan alıyor. Barnum, herkese hitap edebilecek bir şeyler sunmanın gücüne inanır ve “ Herkese uygun bir şeyimiz var!” ifadesini kullanarak o dönemde çok sayıda müşteri çekerdi. Zaman içerisinde şovmen Barnum'un kullandığı bu yöntem, psikolojide 'barnum etkisi' olarak bilinen bir fenomen halini aldı. Sizler için barnum etkisine dair birkaç araştırma yaptık ve barnum etkisinin detaylarını bir araya getirdik. Keyifli okumalar…

BARNUM ETKİSİNİN İNANÇLARIMIZA ETKİSİ

Barnum etkisi, inançlarımızı ve algılarımızı derinden etkiler. Özellikle insanların kendilerini tanımlarken kullandıkları burç yorumları, fal veya kişilik testleri gibi kaynaklar bu etkiyi tetiklemeyi başarır. Kişiler, genelleme yapan bir ifadeyi kendi yaşamlarına özgü sanarak, bu bilgileri doğru kabul eder ve buna dayanarak kararlar alır, aksiyona geçer. Bu durum, insanların eleştirel düşünmeden bazı inançlara sıkı sıkıya bağlanmasına yol açar.

Örneğin, burç yorumlarının kişinin kişiliğini doğru yansıttığına inanmak, bu genellemelerin etkisi altında kalmaktan kaynaklanır. Bu tür genellemeler kişiyi kendisiyle ilgili daha kesin yargılar oluşturmaya sevk eder. Ya da bir kişi, hayatıyla ilgili alacağı bir kararı okuduğu burç yorumlarına veya baktırdığı kahve fallarına dayandırır ve buna göre hareket eder. Bu durum sakıncalı durumların ortaya çıkmasına neden olabilir.

BARNUM ETKİSİNE KARŞI NE YAPMALIYIZ?

Barnum etkisinin farkında olmak ve eleştirel düşünme becerileri geliştirmek, bu etkiye karşı korunmanın en iyi yollarından biridir.

Herhangi bir genellemenin kişisel olarak size nasıl hitap ettiğini sorgulamak, geniş ifadeleri eleştirel bir gözle incelemek bu noktada son derece önem taşır.

Özellikle kişilik analizleri, fal yorumları veya burçlar gibi konularda bilgi alırken, bu bilgilerin kaynağının ne kadar güvenilir olduğunu değerlendirmek gerekir. Bilimsel temeli olmayan genellemeleri kişisel bir gerçek olarak kabul etmemek gerekir.

Gerçek yaşamınızla uyuşan bilgilerin gerçekten doğru olup olmadığını sorgulamak ve somut kanıtlarla desteklenip desteklenmediğini araştırmak, barnum etkisine kapılmamak adına uygulanması gereken bir adımdır.

Kendi duygularınızı ve davranışlarınızı anlamaya yönelik çalışmalar yapmak, öz farkındalığınızı geliştirir ve böylelikle bu tür yanıltıcı genellemelerin etkisine daha az kapılmanıza yardımcı olur.

HABER MERKEZİ