Solunum Yolu Enfeksiyonlarında Tanı Amaçlı Mikrobiyolojik Testler

En sık rastladığımız (özellikle kış aylarında), en çok sorun olan enfeksiyonlardan olan solunum yollarının yangısal hastalıklarında, mikrobiyolojik tanı son derece önemlidir. Bu grup hastalıklardan sırası ile sinüzit, nezle, grip, farenjit (boğaz iltihabı), tonsillit (bademcik iltihabı), larenjit (gırtlak iltihabı), trakeit (nefes borusu iltihabı)), bronşit ve pnömoni (zatürre) bizleri yatağa düşüren, ciddi yan hastalıklara yol açan enfeksiyonlardır. Aynı zamanda maliyet açısından bakıldığında ciddi rakamlara yol açmaktadır. Bu grup hastalıklarda sağaltımdan (tedaviden) önce mikrobiyolojik tanıya gitmek bizlere çok önemli mesafeler kazandıracaktır. Birçok sağlık merkezlerinde her gün yapılan bu işlemler hakkında sade vatandaş ve tıp mensuplarına farkındalık yaratmak gerekir.
Solunum yolu enfeksiyonlarında en çok yapılan mikrobiyolojik testler nelerdir?
Boğazdan eküvyon (pamuklu) çubukla alınan sürüntüden Lam (dar ve uzun yassı cam parçası)üzerine yapılan boyalı yaymalar, boğaz, balgam kültürleri ile balgam yayması, balgamda tüberküloz basili aranması, balgamın tüberküloz kültürüdür.
Boğazdan yayma nasıl yapılır?
Ağız temizlendikten sonra kültür çubuğu tükürüğe değmeden tonsillere (bademciklere) ve boğaza sürülür. Sürüntü lam dediğimiz cam parçasına sürülerek kurutulur. Kuruyan örnek boyanır. Mikroskopta iltihap hücreleri aranarak (parçalı çekirdekli hücreler) sonuç kaydedilir. İltihap hücreleri varsa boğaz kültürü yapıldıktan sonra kültür sonucu çıkana kadar bakteriyel iltihap gibi değerlendirilip, tedavi planlanır.
Boğaz kültürü yapılışı ve yorumlanması:
Ağız temizlenir. Kültür çubuğu tükürüğe değmeden bademciklere ve boğaza sürülür. Kanlı besi yerine usulüne uygun ekim yapılır. 24 saat sonra kültür değerlendirilir. Burada önemli olan nokta boğaz kültüründen özel bir amacımız yok ise, sadece “A Grubu Beta Hemolitik Streptokok” (Halk arasında beta diye bilinir)araştırılması yeterlidir.
Balgam yayması ve kültürünün yapılışı:
Hastanın ağzı temizlendikten sonra (fırçalanırsa iyi olur) derin öksürtülür (tek seferde alınması daha uygundur). Çıkan balgam örneğinden yayma, tüberküloz basili aranması, kültür (gerekirse tüberküloz kültürü) yapılır. Burada vurgulanması gereken en önemli nokta; Tekrarlanan öksürüklerden sonra alınan balgam örneğinden sonuca gitmemizin zorlaşmasıdır. Bakılan balgam yaymasında her mikroskobik alanda 25’in üzerinde iltihap hücresi (beyaz küre) ve 10’dan daha az epitel hücresi gözlenmesi alınan balgamdan bakteriyel kültür yapılabileceğini göstermesi yönünden çok önemlidir.
Yorum ve öneriler:
Solunum yollarının enfeksiyon hastalıkları toplumda en çok görülen, en çok iş ve güç yitimi ile ekonomik kayıplara yol açan hastalıklardır. Burada izlenmesi gereken yol, önce bu hastalıklardan nasıl korunulması gerektiğini topluma anlatmak, aşılama işini disipline (ailelerin tercihine bırakmamak) etmek gerekir. Maalesef ülkemizde aşı konusu sanki bir hukuki bir sorun durumuna sokuldu. Alınan kararla isteyen aile çocuğuna yaptırır, istemeyen yaptırmaz konumuna getirilerek, eradike edilen (yok edilen) birçok aşıyla önlenebilir hastalık tekrar görülmeye başlandı. Tedaviden önce yukarıda belirttiğim gibi bu teknik konulardan halk anlamaz mantığını bırakıp, yalın bir dille bu konuları da aktarıp, farkındalık yaratmak işin püf noktasıdır. İyi bir tetkikin (özellikle mikrobiyolojik) sağaltımdan daha önemli olduğunu görmemiz gerekir. Burada konuları olabildiğince sade anlatıp halkın bilinçlenmesinde mesafe alınması asıl amacımız olmalı, halk bu tıbbi konuları nasıl anlasın dememeliyiz. Koruyucu hekimlik her zaman ön planda olmalıdır.

Solunum Yolu Enfeksiyonlarında Tanı Amaçlı Mikrobiyolojik Testler