-
-
-
Sayfa Yükleniyor...
Sayfa Yükleniyor...
Suyun yaşamımızdaki yeri nedir?
Her gün olmasa da, en az ayda bir kere su ile ilgili yazılı ve görsel basında haber çıkmakta, susuz kalacağımız günlerin yakın olduğu muştulanmaktadır(!). Karşılığında en ufak bir tepki oluyor mu? Duyarlılık var mı? Derseniz, ne münasebet diyebiliriz. Sadece ülkemizde duyarsızlık olsa geçip gideriz. Maalesef tek tük cılız seslerin dışında dünya da duyarsız kalmıştır.
“Küresel Anamalcı sistem” yapısı gereği dünyadaki tüm kaynakları talan etmekte, buna paralel olarak suları kirletip, kar hırsı ile kökünü kurutmaktadır. Su meta haline girerek, neredeyse birkaç yıl sonra su paylaşım savaşları olması artık konuşulan bir konu halini almıştır. Felaket tellallığı yapmayalım desek de, görünen köy kılavuz istemez. Aklımıza bir an susuz bir dünya olabilir mi? Diye bir soru gelse: olur mu? Böyle bir şey deriz. Bu hızla gidilirse neden olmasın? Saldırgan anamalcıların gözü öyle dönmüş ki, suyu pazarladıkları gibi, havayı da pazarlayacaklarına şaşırmamak gerekir. Onların kazançları ve ekonomik göstergeleri iyiyse her şey yolunda olup, güllük gülistanlık içerisindesiniz, ne diye konuyu abartıyorsunuz, her şeye ideolojik bakıyorsunuz derler. İnsanlar arasındaki eşitsizlik, yoksulluğun ve işsizliğin artışı, salgınlar, çevrenin yok oluşu, savaşlar, katliamlar çocuk ölümleri v.b. konular onların sözlüğünde yoktur. Bütün bunlara karşı yine de umutsuzluğa kapılmamak gerekir derim. Küresel ölçekli, örgütlü bir yapılanmayla bunlara dur diyebiliriz.
Öncelikle konumuz olan ve yaşamın olmazsa olmazı suyun yaygın kirlenmesinin önüne geçip, bu konuda evrensel duyarlılığı arttırmak gerekir. Suyun tasarruflu kullanımı için baskı unsurlarını devreye sokup farkındalığı bir an önce yaratmak ve öne çıkarmak şarttır.
Yeryüzünün üçte ikisinden fazlası su olup, yaklaşık otuzda biri tatlı su kapasitesindedir. Tuzlu deniz suyu tüm suların yüzde 97’si olup şu an içilmesi mümkün değildir. Tatlı suya erişim oranı yüzde 1’in altındadır. Bir litre atık su, sekiz litre tatlı suyu kirletmekte olup, küresel kirli su miktarı oniki bin kilometre küptür. Bu hacim en büyük on nehirdeki tatlı sudan fazladır. Dünyadaki nüfus artışı ve sanayileşme beraberinde kirli su artışını da getirmiştir. Türkiye’deki kullanıma hazır su kapasitesi yüz milyar metreküpten biraz fazla olup, bunun yedide biri içme ve kullanma içindir. Yaklaşık dörtte üçü tarımsal, onda birinden biraz fazlası sanayi amaçlıdır. Son kırk yıl içinde üç “Van Gölü” hacminde su alanımız heba edilmiştir. Ülkemiz kişi başına düşen yıllık su tüketimi ile (Yıllık bir buçuk metreküpten biraz fazla) su yoksulu ülkeler arasında gelmektedir. Gelişmiş ülkedeki bir çocuğun su tüketimi gelişmemiş ülkedekine göre otuz kat fazladır. Suyun hovardaca kullanımı, çevresel faktörler, dünya nüfusunun artışı, küresel ısınma, sanayileşme, plansız nüfus artışı suyun önlenemez kirliliğini, beraberinde enfeksiyonları da getirmiştir. Ülkemizde de gün geçmiyor ki suya bağlı salgın haberlerini duymayalım. Konuyu anlaşılır yapmak için, yine sorulu yanıtlı açmaya çalışalım. Şu şekilde sorulara birlikte karşılık verelim! Bakalım bu konuda duyarlılığımız artacak mı?
BULUNDUKLARI ORTAMA GÖRE SULARI NASIL SINIFLANDIRMAK GEREKİR?
1)Deniz, 2)Havuz, 3)Akarsular, 4)Artezyen, 5)Kaynak, 6)Şebeke sularıdır.
SULARI NASIL KULLANIYORUZ?
Banyo, bahçelerin sulanması, yüzme, temizlik, içme amaçlı kullanmaktayız.
SU NELERLE KİRLENİR?
İnsanın, hayvanın çıkartıları (Dışkı, idrar v.b.) ve kimyasal maddelerle kirlenir.
SUYU KİRLETEN KİMYASAL MADDELERİN BAŞLICALARI NELERDİR?
Arsenik, kurşun, nitrat, talyum, benzen, karbon tetraklorür, hekzaklorobenzen v.b.A
SU İLE İLİNTİLİ EN FEKSİYONLAR HANGİ YOLLARLA OLUR?
1) Doğrudan sudan kaynaklanan enfeksiyonlar: Aynı su kaynağından çok kişinin yararlanması, ılıman ve sıcak iklim bunu kolaylaştırır. Örnek vermek gerekirse; tifo, para tifo, kolera, hepatit-A. Çözüm suyun kirliliğinin önüne geçmektir.
2) Su azlığı veya yokluğundan kaynaklanan enfeksiyonlar: Suyun niteliğinden çok niceliği önemlidir. Günlük temizlik ve diğer gereksinimler için suyun yeterli olmaması sorunu doğurur. Trahom, basilli dizanteri buna örnektir. Çözüm yeterli su teminidir.
3) Su ile ilişkili böceklerle aktarılan enfeksiyonlar: Sivrisineklerle aktarılan sıtma iyi bir örnektir. Çözüm durgun suları yok etmektir.)
4) Su aerosolleri ile ilişkili enfeksiyonlar: Klimalarla geçen lejyoner hastalığı buna örnektir. Çözüm klimaların (ve bunların su depolarının) düzenli aralıklarla temizliği ve kontrolüdür.
5) Kirli deniz suları ile: Hepatit-A, Norovirus, E.Koli, Tifo, Para tifo buna örnektir. Çözüm kirlenmenin önlenmesi, kirli denize girilmemesidir.
SU İLE İLİŞKİLİ ENFEKSİYONLARDA KİŞİSEL FAKTÖRLER NELERDİR?
Bağışıklığın yetersizliği, beslenme bozukluğu, mide asiditesinde azalma, alınan mikrop sayısının fazlalığı, ileri yaş enfeksiyon lehinedir.
DÜNYADA SU İLE İLİNTİLİ HASTALIKLARIN RAKAMSAL BOYUTU NEDİR?
Tahmini olarak 250 milyon kişi hastalanıp, 5 milyondan fazla kişi ölmektedir. Ölenlerin çoğu çocuk yaş grubunda olup, işin ekonomisi ayrı bir sorundur. Su ile geçen ishal etkenlerine bağlı yılda iki milyonun üzerinde ölüm olmaktadır.
SU İÇİLMESİ İLE OLUŞABİLEN ENFEKSİYON ETKENLERİ NELERDİR?
Virüsler (Enterovirüsler, Rota virüs, Hepatit-A ve E, Norwalk virüs …)
Bakteriler (E.Koli, Kampilobakter, Tifo ve Para tifo yapan bakteriler, Basilli dizanteri etkenleri, Vibrio kolera…)
Parazitler (Amip, Giardia... Askaris, oksiyür..)
PATLAYICI SALGINLARA NEDEN OLAN ETKENLER NELERDİR?
Bunlar ağırlıklı olarak Vibrio Kolera, Giardia,Basili Dizanteri etkenleri,E.Koli,Legionella dır….
SU İLE BAĞLANTILI HASTALIKLARDAN KORUNMA YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Her şeyden önce anaokulundan başlayarak temizlik konusunda kişilerin eğitilmesidir. Su Kaynağının kirlenmesinin önüne geçilmesi, Kurallarına uygun dezenfeksiyon, Filtrasyon. Dağıtım sisteminin kirlenmesinin önlenmesi, Su depolarının programlı bir şekilde temizlenmesi, klorlanması ve kontrolü gerekir.
SU VE BAĞLANTILI ENFEKSİYONLAR SORUNUNDA SİYASETİMİZ NE OLMALIDIR?
Mademki gelecekte paylaşım savaşı su nedenli olacak; o zaman en kısa zamanda bilimsel veriler eşliğinde, bağımsız karar alıcı bir yapı oluşturmak gerekir. Bunun yasal alt yapısını hazırlamak, Koruyucu Hekimliği ön plana alan bir sağlık sistemini meydana getirmek şarttır.
