Son zamanlarda bazı toplum liderlerinin, popüler bir kardiyoloji hocamızın ve daha öncede alanı dışı bazı akademisyen hocalarımızın özellikle grip aşısı ve paralelinde doğal olarak diğer aşılarla ilgili olumsuz konuşmaları (sonraları durumu düzeltseler de) aşılamada elde ettiğimiz olumlu mesafeyi geriye götürmüştür. Giderek aşılanan çocuk ve erişkin sayısı azalmakta, buda aşı ile önlenebilen birçok enfeksiyon hastalığını tekrar sayısal ve oransal olarak arttırmaktadır. 2016 yılında çocuklarına aşı yaptırmayı reddeden aile sayısı 10 bini geçmiştir. Beraberinde ölüm ve sakatlıkların artacağı doğaldır. Tıp dalları içinde koruyucu Hekimliğe en yatkın branş “Enfeksiyon Hastalıkları” uzmanlık dalıdır. Neden derseniz? Önlenebilir hastalıklar grubunu içerdiğinden derim. Tıpta temel kurallardan biri; her zaman vurguladığım gibi “HASTALIK OLMADAN, ONDAN KORUNMADIR”. Korunmanın da, en önemli yöntemi “aşılanmadır”. Aşı deyince doğal olarak akla, çocukluk dönemi gelip, yetişkin olunca sanki iş işten geçmiş, aşı olayı aklımıza bile gelmemektedir. Hatta bazı doktor ve diğer sağlık personeline, bu durum ters gelmektedir. Maalesef “ERİŞKİN AŞILAMADA”, Türkiye sınıfta kalmıştır. Umarız bu durum tersine döner.
AŞI NEDİR? ETKİSİ NASIL OLUR?
İnsan ve hayvanları enfeksiyonlardan korumak ve bağışıklık oluşturmak amacı ile dışarıdan verilen biyolojik maddelerdir. Ölü veya zayıflatılmış mikroplardan elde edilir. Bağışıklık sistemini uyararak, canlıdaki mikrobu tanıyıp, bellek oluşturur. Aynı mikrop vücuda tekrar giriş yaptığında, onu tanıyıp yok eder.
AŞI TİPLERİ :
Canlı, ölü, subünit ve toksoit aşılardır.
AŞILANMADA TEMEL İLKELERİMİZ:
En çok görülen, en çok sakat ve sekel bırakan, en çok öldüren enfeksiyonları önlemek olmalıdır.
SAĞLIK HARCAMALARINDA AŞILARIN ROLÜ NEDİR?
Hastalığa bağlı sekel ve sakatlıkları önler, iş ve güç kaybını azaltır, hastaneye yatış süresi düşer, salgınlar yok olmaya başlar. Tedavi masrafları küçülmeye başlar. Beraberinde toplumsal rahatlama olur.
ERİŞKİN AŞILAMADA ÖZEL GRUPLAR: Organ nakli yapılanlar, metabolik ve endokrin hastalar, kalp akciğer hastaları, kanser hastalarıdır. Ulaşımın kolaylaşması, beraberinde riskli ülkelere gidiş de yerel enfeksiyonlara karşı, özel aşılamaları gündeme getirmiştir.
YAŞLI NÜFUSUN ARTIŞINDA AŞILAMANIN ÖNEMİ :Aşılama ile yaşlı nüfus artmış, aynı zamanda bu gruba karşı bazı aşıları yapmak gerekir hale gelmiştir.
KÜRESEL ÖLÇEKTE HANGİ ENFEKSİYONLARDA AŞILAMA BAŞARILI OLMUŞTUR?
Pandemik grip, Hepatit-B, toplum kökenli zatürree, menenjit, tetanoz, boğmaca, difteri, kızamık, kabakulak, kızamıkçık enfeksiyonlarında başarılı olmuştur.
ÜLKEMİZDE ERİŞKİN AŞILAMA ORANLARI YETERLİ MİDİR? REHBERİ VAR MIDIR?
Hayır, yeterli değildir. Birçok ülke kendi rehberini hazırlamış olsada biz henüz hazırlayamadık. Bu konuda iyi niyetli çabalar umut vermektedir.
ERİŞKİNLERE HANGİ AŞILARI YAPMAK GEREKİR?
Hepatit-A, B ve meningokok (risk varsa)
Kızamık, kabakulak, kızamıkçık (duyarlı erişkinlere)
Tetanoz, difteri (10 yılda bir)
Tetanoz, difteri, asellüler boğmaca (tek doz)
Suçiçeği aşısı (hastalığı geçirmemiş kimselere)
Seyahat aşıları (gidilecek ülkedeki yerel enfeksiyonlara karşı, o ülkenin rehberine göre)
Human Papilloma virüs aşısı (26 yaş altı)
Grip ve zatürree aşısı
Özel grup olan sağlık personeline Hepatit-B, Grip, kızamık, kabakulak, kızamıkçık, suçiçeği aşısı gerekir.
YORUM VE ÖNERİ: Koruyucu Hekimliğin temeli olan aşılama sorununu çağdaş ülkeler artık sorun olmadan çıkarmışlar aşı takvimlerini ülkelerinin somut durumlarına doğru güncellemişlerdir. Bizdeki aşı tartışmaları son derece geri ilkel seviyede ve bilimsel değildir. Bu durumdan maalesef halkımız zarar görmektedir. Erişkin aşılama düzeyi de son derece düşük olup anki elitlerin sorunu gibi algılanmaktadır. Burada da medyaya ağır görevler düşmektedir. Sözümü halk sağlığı bir hocamızın sözleri ile bitiriyorum.
GEREKENİ YAPTINIZMI? YAPTINIZ MI GEREKENİ?
BİR ÇOCUK ÖLÜNCE BOĞMACADAN VEYA KIZAMIKTAN
GÖKTE BULUT OLUNCA
YAĞMUR OLUP DÜŞÜNCE YERE
CAN VERMEK İÇİN
ÇİÇEKLERE
SORAR VURURDA CAMLARA
TAKIR TAKIR
GEREKENİ YAPTINIZ MI? YAPTINIZ MI GEREKENİ?
Ülkemizde Aşılamada Karşılaştığımız Sorunlar Nelerdir?
