Çok fazla aile çocuklarındaki öfke davranışı yüzünden oldukça zorlanabiliyorlar. Öfke dansına tıpkı sevinç, mutluluk, heyecan, üzüntü gibi çocukların duygusal gelişiminde oldukça büyük bir role sahip ve normal bir duygudur. Aslında çocukların öfkelenmesinde herhangi bir problem yoktur. Burada önemli olan nokta ise çocuğun öfke duygusunu sağlıklı bir şekilde ifade edebilmesidir. Ailelerin çocukların öfkeli duygularına karşı verdiği olumsuz tepkiler, işlevsel olmayan cezalandırıcı yöntemler, öfke davranışının aynısını çocuğa tekrar etmeleri çocuklarda öfkeli davranışların daha da pekişmesine sebep olabilir. Bu süreçte çocukların öfkesinin kendisine, ailesine ve çevresindeki diğer bireylere zarar vermemesi için öfkenin sağlıklı yönetilmesi ile ilgili ailelerin dikkat etmesi gereken önemli noktalar vardır. Peki aileler öfkeli ve sakinleşmeyen çocuklarda neler yapabilirler? Burada çocuğun kendisini ve yaşadıklarını anlatabilmesi konusunda çocuğa olanak ve alan tanımak aynı zamanda destek vermek çocuğun sakinleşmesine biraz olsun yardımcı olacaktır. Eğer evin içinde şiddet varsa, olumsuz ve yıkıcı bir dil kullanılıyorsa, çocuk bunu model olarak alıp öfkesini o şekilde ifade etmeye de başlama olasılığı yüksektir. Bu yüzden ebeveynleri öfkeyi nasıl ifade ettiklerini, davranışlarının ne olduğunu oldukça önemlidir. Unutmayın ki çocuklar sizin davranışlarınızı öğrenirler ve modellerler.
Burada öfkenin ne zaman çıktığı ve net bir değişikliklerden kaynaklandığını saptamak önemli. Çocuğu öfkelendiren durumlar nedir bunları öğrenmek, çocukla sağlıklı iletişim kurmak, çocuk gerek bağırarak gerek ağlayarak ifade ettiğinde ona biraz alan tanımak kendini ifade edebilmesi için, o sırada bağırarak ya da yüksek sesle konuşarak çocuğu susturmaya çalışmak veya da ne istediğini sormak etkili olmayabilir. Alan yaratmaktan bahsettiğim nokta aslında tam olarak bu.
Çocuk kendisini yeterince ifade ederse ve anlaşıldığını hissederse, öfke göstermeyi zaman içinde bırakacaktır. Çocuklar bazen öfkeyi kendini ifade edebilme dili olarak kullanma eğiliminde olabilirler. Bu eğilim öncelikle mizaç yapıları, modellemeleri, çevresel faktörleri, aile yapıları ile birlikte değişiklik göstermektedir.
Peki çocuklar öfke patlamaları yaşadığında ne yapabiliriz?
Öfkesini bastırmak yerine ifade edebilmesine olanak sağlamalıyız. Yansıtmalar yaparak onunla konuşmalıyız. Bunun için bir uzmandan destek almak oldukça önemlidir. Ailelerin çocuklarının davranışları ile ilgili ve kendileriyle ilgili bilgi ve destek almaları bu aşamada iyi bir yol haritası olacaktır. Çoğu aileler ‘Çocuğumuz çok öfkeli ve ne yapacağız bilmiyoruz? Ne yapsak düzelmiyor’ şeklinde yakınma ile başvurabiliyorlar. Bu yüzden ailelerin çocuklarıyla ilgili çıkmaza girdiklerinde vakit kaybetmeden bir uzmana başvurmaları oldukça yardımcı olacaktır.
Çocukların öfkesini dinledikten sonra, biraz önce öfkeliydi seni anlamakta zorlandım şimdi bana kendini anlatabilir misin gibi cümle kalıpları kullanabilirsiniz. Tabii bu cümle kalıpları çocuğun öfkesinin en yüksek olduğu zaman değil de öfkesinin aslında çok da yıkıcı olmadığı zamanlarda ve kendisini fark edebildiği zamanlarda kullanmaları daha uygun olabilir.
Çocuklar da öfke komplike bir halde olabilir. Bu yüzden bir uzmandan destek almak hem ailelere hem de çocuklara süreç içerisinde oldukça yardımcı olacaktır.