Faiz artışı esnafı kepenk kapatmaya sürüklüyor

KEMAL ÖZKURT – ÖZEL HABER - Hazine ve Maliye Bakanlığının Esnaf Kefalet Kredi Kooperatifleri üzerinden esnafa verdiği kredilerin faiz oranları yükseltildi. Buna göre 10 Ekim 2022 ile 9 Temmuz 2023 arasında çekilen kredilerin faiz oranı yüzde 7,5’tan yüzde 17’ye çıkarıldı. Böylelikle eski çekilen kredilerde yüzde 120’ye kadar faiz oranı artırıldı. Mevcut faiz oranları sırasıyla yüzde 7,5 olanlar yüzde 17’ye; yüzde 8,5 olanlar yüzde 18’e; yüzde 9,5 olanlar yüzde 21’e, yüzde 12,5 olanlar yüzde 24’e; yüzde 15 olanlar yüzde 24’e; yüzde 17,5 olanlar yüzde 25’e; yüzde 20 olanlar yüzde 26’ya; yüzde 22,5 olanlar yüzde 27’ye; yüzde 24 olanlar yüzde 28’e; yüzde 25 olanlar 29’a yükseldi. Yapılan bu faiz artışları geçmiş dönemde çekilen krediler için de geçerli olacak. Açıklanan kararın ardından İzmir’de esnaf odası başkanları ve esnaflar ayağa kalktı. Esnafın yüksek enflasyon ortamında yükselen girdi maliyetleri sebebiyle zaten zor günlerden geçtiği belirtilirken, kredi faizleri sebebiyle birçok esnafın yıl sonunu göremeden kepenk kapatacağı belirtildi. Oda başkanları geçtiğimiz ocak ayında birçok kaleme yapılan zamların faiz artışının ardından yeniden maliyet hesabı yapılarak tekrardan bir zam yapılabileceğinin de sinyalini verdi.

BİRÇOK ESNAF YIL SONUNU GÖREMEZ

Esnafın artan enflasyon sebebiyle girdi maliyetlerinin zaten çok olduğunu bunun üzerine bir de Esnaf Kefalet Kredi Kooperatifleri üzerinden alınan kredi faiz oranlarında artışa gidilmesi sebebiyle birçok esnafın yılsonunu göremeden kepenk kapatacağını belirten İzmir Bakkallar ve Bayiler Odası Emin Bağcı, “Biz krediyi alabilmek için zaten ne şart sunsalar kabul ediyoruz. Çünkü esnafımızın işini büyütebilmesi ve borcunu ödeyebilmesi için krediye ihtiyacı var. Daha önce birçok kez bu konuyu dile getirdik. Krediye ulaşım zorlaştı. Özellikle seçimlerden sonra esnaf kefalette kredi kalmadı. Olanı da faizi arttırarak veriyorlar. Hükümet bu kadar küçük paylara mı göz dikmeye başladı artık? Her şey seçime mi endeksliydi? Seçim bitti diye arka arkaya her şeye zam yapmak ne kadar doğru. Anlaşama yaparak yola çıkmışız, malımızı almışız, planlamamızı yapmışız şimdi geriye dönük borçlara faiz ekleyerek bizden geri isteniyor. Bu karar esnafı çok zor duruma soktu. Esnafın bu durumun altından kalkabilmesi gerçekten çok zor. Her ne kadar kurumsal olmasak da biz hesabını kitabını bilen insanlarız. 1 sene önce yüzde 7,5’den aldığım krediye şimdi yüzde 17 oranında faiz ödeyeceğim. Ve bu yüzde 29’a kadar çıkıyor. Maç oynanırken kural değişiyor. Bu akıl alır bir kara değil. SGK’dan elektriğe, kredi kartı komisyon oranlarından kiralara varana kadar bizim girdi maliyetlerimiz zaten çok yüksek. Enflasyon sebebiyle bugün aldığımız malın yerine koyamıyoruz. Bütün Türkiye’de esnaf başkanları ve esnaflar patlama noktasına. Bu karardan geri dönülmezse birçok esnaf yıl sonunu göremez ve tüm ülke için bedeli ağır olur” diye konuştu.

TEKRARDAN ZAM YAPMAK ZORUNDA

Artan faiz oranlarıyla birlikte yılbaşında berberlerde yapılan zamların eridiğini belirterek tekrardan zam yapmak zorunda kalabileceklerini söyleyen İzmir Berberler Odası Başkanı Şükrü Bilgin, “Bu kararla esnaf teşkilatı çok mağdur edildi. Hiçbirimiz böyle bir şeyin olmasını beklemiyorduk. Bütün dengeleri bozdu. Bizim odamıza bağlı berberlerin yarısından fazlası bu kredilerden faydalanmıştı. Şu anda karar açıklandığından beridir birçok esnafımız bunun altından nasıl kalkacağı konusunda kara kara düşünüyor. Biz gerekli mercilere yazımızı yazdık ama hiçbir şeyin değişeceğine inanmıyoruz. Esas sıkıntımız faiz oranlarının geçmişe dönük borçlar için de uygulanacak olması. Sözleşmeye imza atarken değişken faizli kredi olduğunu biliyorduk ama bu ortamda bunu yapmak esnafı çok zor duruma soktu. Biz krediyi çekerken hesabımızı kitabımızı ona göre yapıyoruz. Kendimizce değişebilecek faiz oranlarını hesaplıyoruz ama bu şekilde bir artışla duvara çarpmış gibi olduk. Artan faiz oranını karşılayabilmek için berber esnafı tekrardan oturup maliyet hesabı yapacak. Bu durum ister istemez fiyatlara yansıyacak. Ocak ayında biz vatandaş mağdur olmasın diye düşük miktarda zam yapmıştık. O zam bile bizim giderlerimizi karşılamazken 5 ay geçmeden tekrardan zam konuşmaya başladık maalesef” dedi.

BU KOŞULLARDA AYAKTA KALMAK İMKANSIZ

Kredi faizlerinin 2-3 gün önce arttırıldığını ve halihazırda zor durumda olan esnafların daha zor duruma soktuğunu ifade eden İzmir Lokantacılar ve Gazinocular Odası Başkanı Doğan Kılıç, “Ülkedeki faiz oranları belli, devletin kendisi yüzde 50-55 faiz veriyor. Esnaf Kefalet Kooperatiflerinin kredileri esnaflarımız için düşük faizli krediydi. Yüksekti ama yine iyiydi. Enflasyon yerinde durmadığı için her şeyle beraber kredi faizleri de yükseldi. Biz devletten faizlerin, POS cihazlarının komisyon bedellerini düşürmesini beklerken bu faiz artırımı bizim işimizi daha da zora soktu. Eskiden aldığımız kredilerin de faiz oranları arttı. 5 yıl vadeli aldığımız kredilerin ödeme süresi 3 yıla düştü. Bu oranlarla ödeme yapmamız ve ayakta durmamız çok güçleşti. Eskiden vergi kaydını açıyorduk, kredi kullanıyorduk ama şimdi oda kaydını baz alıyoruz ve 6 ay beklemek zorunda kalıyoruz. Kredi alan esnaf ödemesini yapamaz hale geldi” ifadelerini kullandı.

ESNAF GEREKEN CEVABI VERECEK

Faiz kararının seçimlerin ardından alınmasının iyi niyetle yapılmış bir hareket olmadığını vurgulayan İzmir Elbiseciler ve Benzerleri Esnaf Odası eski Başkanı Abdurrahman Elvan, “Alınan karara tüm esnaf tepkili. Devletin esnafın omzuna yüklediği yük zaten çoktu. Tekrardan böyle bir sürprizle karşılarına çıkmak sağlıklı bir hamle olmadı. Destek olunması gereken bir zamanda geçmişe ait çekilmiş kredilerin faizlerin yükseltilmesi hiç hoş bir karar değil. Bu kararın özellikle yerel seçimlerden sonra alınması ayrıca düşündürücü. Seçim oldu bitti deyip esnafın üzerine bu yükü bindirmenin arkasında art niyet ararız. Öte yandan, pandemi sürecinde çekilen krediler de buna dahil. En azından son 1 – 2 yıl önce çekilen kredilerde sadece uygulansaydı bu karar. Şu an içinde bulunduğumuz enflasyonist ortamda küçük esnafa yapılanlar adil değil. Aynı şeyleri neden büyük holdinglere, bankalara yapamıyorlar? Esnaf zaten bu kredileri çekmek zorunda olmasa zaten çekmeyecekti. Karar hakkında üzgünüz ama esnaf işini bilir. Gereken cevabı gerektiği zamanda verecektir” diye belirtti.