Denize karışıyor mu?

YUSUF ÇAĞIRTEKİN

Türkiye’nin en fazla jeotermal enerji kaynaklarına sahip illerinden bir tanesi olan İzmir’in Balçova İlçesi’nde jeotermal kaynakların doğru kullanılıp, kullanılmadığı konusu sürekli tartışılırken, konuya farklı bir boyut kazandıran İzmir Araştırma ve Geliştirme Derneği Başkanı (Ar-Ge) Ziya Sarıdal, bu enerjinin bilinçsizce kullanıldığına dair duyumlar aldıklarını söyledi. Kaynakların denize karışma riski olduğunun altını çizen Sarıdal, bu durumun çevreye yarattığı ve yaratacağı olumsuz etkileri okuyucularımıza anlattı. Jeotermalin denize karışmasının insan sağlığına çok zararlı etkiler yapabileceğini vurgulayan Sarıdal, “Belediyeye ait büyük orman kurudu. Burada toplanan midye ve yakalanan balıklar bu enerjinin içindeki maddelerin denize karıştığı yerlerde bu maddelerle etkileşim içine giriyor. Bizde bu yiyecekleri tüketerek, kansere davetiye çıkartıyoruz” ifadelerini kullandı.

“KANSERE DAVETİYE”

Jeotermal enerjinin denize karışması mevzusunu açıklayan Ziya Sarıdal, “Jeotermal kaynakların denize karışmaması Balçova’da teknik olarak mümkün değil. Bunun çevreye olan etkilerine değinecek olursak, mesela geçen yıllarda Balçova taraflarında bir orman kurumuştu. Orman neden kurur? Jeotermal bor taşır. Yüksek miktarda bulunan bor madeni de ormanları kurutuyor. Aydın’da, Menderes’te olduğu gibi. Belediyeye ait Büyük Orman kurudu. Tekrar yeni ağaçlar diktiler. Yukarıda kalan kısmına baraj yapıldı. Daha sonra bol sulama gibi yanlış bir hareketle ormanı kuruttular. Bunun yanında jeotermal arsenik maddesi de taşır. Jeotermal enerjinin içerisinde borun yanında ağır metaller, arsenik vb. çevreye, insan sağlığına zararlı etki yapan maddelerdir. Jeotermalin denize ulaşması ile denizin içinde yaşayan balık, midye vb. canlılar bu maddelerle etkileşim içine giriyorlar. Özellikle Balçova’da midye toplanan yerlere dikkat edilmesi gerekir. Orada toplanan midyeleri yiyerek, sağlığımızla oynuyoruz. Kansere davetiye çıkartıyoruz. Buradan toplanan midyeler Hıfsızsaha’ya götürülüp, yenilebilir mi, yenilemez mi diye analiz ediliyor fakat taşıdığı ağır metaller ölçülmüyor” diye konuştu.

“KARIŞIYORSA DİKKAT!”

Jeotermal kaynakların doğru kullanılması gerektiğini vurgulayan Ziya Sarıdal, kaynakların doğru kullanılmaması halinde çevreye ciddi etkileri olabileceğini söyledi. Ziya Sarıdal, “Jeotermal halen dağılmaya devam ediyor. Buradaki kuyulara da geldiğine göre, kaçaklar olduğu zaman, hele bir de içme suyuna karışıyorsa çok büyük bir tehlike ile karşı karşıya olduğumuz anlamına geliyor. Bunun tespit edilmesi için acilen bir araştırma yapılması gerekiyor. Reejeksiyon kuyularının muhakkak açılması gerekiyor. Jeotermal kaynak sularının kullanıldıktan sonra kesinlikle reejeksiyon kuyularına aktarılması gerekir. Bunu yapmıyorlar, suyu dışarı aktarıyorlar. Çevreye yayılan bu sular da başta ağaçlar olmak üzere çevredeki birçok canlı familyasına zarar veriyor. Menderes’teydi sanırım, çiftçiler jeotermal istemiyoruz diyeisyan ettiler. Daha sonra jeotermal enerji şehir içindeki borulardan geçmemelidir. Borulardan geçen suyun jeotermali dışarıdan ısıtıyor. Yaklaşık 150 derecede ısınan bu su radyatörlerden geçiyor. Bu su seralarda kullanılıyor. Hem elektrik elde ediliyor hem de seralarda kullanılıyor” ifadelerini kullandı.

“DOĞRU KULLANILIRSA”

Son olarak kaynakların doğru kullanılması halinde çok büyük faydalar sağlayabileceğini de açıklayan Ziya Sarıdal, “Aslında bu kaynakla bedava elektrik enerjisi üretebilirsin. Elektrik enerjisiyle suyu hidroliz yaparsın ve hidrojenle oksijeni ayırıp, hidrojeni yakıt olarak arabalarda kullanabilirsin. Bunun dünyada örnekleri çok fazla. Bizde yapabiliriz ama iyi planlama yapılması gerekir. TÜBİTAK bu konuda iyi çalışması gerekir. Bir de Dokuz Eylül Üniversitesi bu bölgede bir fizik tedavi yeri açtı. Kanseri de radyoaktif maddelerle tedavi ediyorlar. Hazır burada radyoaktif madde varken kanser tedavisinde kullanılabileceğini düşünüyorum” şeklinde konuştu.