Çarşılar dolu poşetler boş

Muhabir - Merve Ağrıç / Ramazan Bayramı'nın yaklaşmasıyla birlikte İzmir'de hareketlilik artmaya başladı. Ancak, son zamanlarda artan maliyetler nedeniyle sokaklar kalabalık olmasına rağmen alışveriş yapabilen kişi sayısında belirgin bir düşüş gözlemleniyor. Esnaf, yüksek maliyetler yüzünden müşteri sayısının beklenenden az olmasıyla zor zamanlar geçiriyor. Yüksek maliyetler tüketicilerin alışveriş alışkanlıklarını azaltırken esnaflar bu durumdan olumsuz etkileniyor.

“BAYRAMLARIN ARTIK NORMAL GÜNLERDEN BİR FARKI YOK”

Bayramlarda artık müşterilerin alacakları ürünün gramajını düşürdüğünü dile getiren İzmir Karşıyaka’da yer alan Haksever Kuruyemiş dükkanının çalışanı Aykut Uzun, “Artık bayramlar eskisi gibi değil. Eskiden bayram telaşı heyecanı oluyordu artık yok. Gelen müşteriler oluyor ancak alınan ürünün miktarı azalıyor. Taleplerdeki azalmanın temel sebebi yüzde 60 ekonomik nedenler. Eskiden 1 kilogram kuruyemiş veya lokum alan artık 250 gram almaya başladı. 250 gram alan ise hiç almamaya başladı.  Taleplerin az olması veya alınan ürün miktarının azalması işletmeye ciddi zarar ediyor. Eskiden emekli müşterilerimiz geldiğinde 2 buçuk kilogram şeker, 1 kilogram çikolata alırdı. Fakat şu an emekli maaşları çok düşük. 10 bin TL maaş alan bir emeklinin bütçesi artık çok fazla alışveriş yapmasına müsaade etmiyor. Eskiden emekliler veya yaşlı olanlar torununa bir şeyler alırdı, misafirliğe giderken hediyelik bir şeyler alırdı ellerinin boş olmaması adına artık öyle bir durum yok olsa da çok az. Ekonomi düzelirse esnaf rahatlayacak. İşlerimiz daha iyi olacak. Ancak vatandaşta alım gücü yok. Taleplerdeki düşüşler sadece bayram için değil genel olarak geçerli. Önceki bayramlara kıyaslarsak bu bayram taleplerde gerçekten gözle görülür bir düşüş var. Bayramlar artık standart oldu normal günlerden bir farkı yok” dedi.

“ESNAF ARTIK AYAKTA ZOR DURUYOR”

Bayram öncesi giyim sektöründe de yeterli talebin olmadığını aktaran Elis Butik işletmesinin sahibi, “Taleplerde yüzde 70 civarlarında düşüş var. Taleplerdeki temel düşüşün sebebi ise paranın değer kaybetmesi ve insanlarda oluşan pahalılık korkusu. E-ticaret çok yaygınlaştı. Vatandaş online alışverişe yöneldi. Taleplerin düşüşünü bu durum da ciddi etkiliyor. Eskiden insanlar bayram alışverişi için çarşı pazar geziyordu. Artık öyle bir şey yok telefonlarından istedikleri ürünleri söylüyorlar evlerine geliyor. Taleplerdeki düşüşü yüzde 50 ekonomik nedenler yüzde 50 ise online alışveriş etkiliyor. Taleplerdeki azalma sadece bayramda değil normalde de aynı. Artık eskisi gibi esnaflık kalmadı. Çarkı çevirmemiz gerekiyor. Esnaf artık ayakta zor duruyor. Bazı şeylerden kısmak zorunda kalıyoruz. Eleman çalıştırmamaya gayret ediyoruz. Sürekli ekonomik açıdan düşünüp bir şeyleri dengelemeye çalışıyoruz. Toptancıdan ürün alacağız alıp almamak konusunda kararsız kalıyoruz. Ürün satılacak mı satılmayacak mı ya da aldığımız ürünün ücretini toptancıya verebilecek miyiz veremeyecek miyiz bilemiyoruz. Bu da artık hem maddi hem manevi olarak bizi olumsuz etkiliyor” diye belirtti.

“İNTERNET SATIŞLARI KONTROL EDİLMELİ”

Devletin esnafı desteklemesi gerektiğini vurgulayan Elis Butik işletmesinin sahibi, “Özellikle vergi konusunda devlet esnafı desteklemeli. Devlet tarafından kontrol sağlanmalı. Esnaflar ziyaret edilip işlerinin nasıl yürüdüğüne bakılmalı. Ben küçük esnafım küçük bir butik burası. Hani yetebiliyor mu yetemiyor mu kontrol edebilir. Ancak devlet böyle bir şey yapmıyor. Devlet sadece vergi alıyor. Küçük esnafı büyük esnaflarla bir tutuyor. Yeri geldiği zaman büyük esnaflara büyük mağazalara destek veriyor ancak küçük esnafa hiç destek verilmiyor. İnternet satışları da kontrol edebilir. Çünkü olur olmaz herkes her şeyi satıyor. Haksız rekabet çok fazla. Bunun dışında ve genelde esnafın bir bankayla devamlı bir aldı verdi dengesi oluyor. Kredi oranları çok yüksek. Artık pos işlemlerinde çok ciddi kesintiler var. Hepsi birbirine bağlantılı. Yani sadece vatandaşın değil devletin de bir noktada esnafa destek olması gerekiyor. Zaten devlet bir düzen sağlarsa zaten otomatik olarak sistem oturmuş oluyor” ifadelerini kullandı.

“GİYİM İKİNCİ PLANA ATILDI ARTIK LÜKSE GİRİYOR”

Taleplerdeki düşüşü etkileyen bir diğer unsurun ise Karşıyaka’daki kesimin genellikle emekli veya yaşlı olması olduğunu belirten Elis Butik işletmesinin sahibi, “Genç kesim zaten işinde gücünde emekli kesim ise karnını zor doyuruyor. Normal giyim ürünleri, pijama ya da iç çamaşırı satıyoruz. Pijama öteleniyor. Mecbur kalmadıkça müşteri almıyor. İnsanların ihtiyaçları dışında alışveriş yapma durumları bitti. Hatta ne kadar ertelerse o kadar kendini kârlı sayıyor. Çünkü vatandaşın derdi şu an karnını doyurmak. Giyim ikinci plana atıldı artık lükse giriyor. Bir diğer durum ise vatandaş artık kurumsal olan mağazalardan alışveriş yapmayı tercih ediyor. Hem seçenek daha fazla oluyor hem de sezon başında rakamlar çok yüksekken sezon sonunda ciddi indirimler yapıyorlar. Sezon başında aslında değeri 500 TL olan ürünü bin TL olarak gösteriyorlar. Sezon sonunda ise indirimmiş gibi 500 TL’den satıyorlar. Bu da vatandaşa cazip geliyor. Ancak küçük esnafta öyle bir durum söz konusu değil fiyatlar sürekli sabit. Yani esnaf yerlerde sadece ayakta durmaya çalışıyor. Bu durum ne kadar sürer bilmiyorum. Birçok esnaf enflasyon ve artan maliyetler karşısında batıyor zaten” sözlerine yer verdi.

MERVE AĞRIÇ