Fiziksel Aktivite ve Psikolojik Sağlık...


  • Oluşturulma Tarihi : 10.05.2025 09:51
  • Güncelleme Tarihi : 10.05.2025 09:51

Düzenli fiziksel aktivite hem fiziksel hem de ruhsal sağlığı korumak için çok önemli bir faktör olarak dikkat çekmekte ve egzersizin faydaları fiziksel sağlığın çok ötesine uzanmaktadır. Alzheimer hastalığı ve hafıza problemleri dâhil olmak üzere bilişsel gerileme ve yaşlanmanın ortaya çıkardığı psikolojik ve nörolojik sorunların görülme riskini azaltmada önemli bir rol oynar. Bu alanda yapılan klinik araştırmaların sonuçlarında, aktif bir yaşam tarzı süren bireylerin yaşlandıkça bilişsel yeteneklerini koruma olasılıklarının önemli ölçüde daha yüksek olduğunu vurgulanmaktadır.
Fiziksel aktivite, ruh sağlığını iyileştirmenin temel taşı olarak kabul edilmekte ve ruh halinin iyileştirilmesinden bilişsel gelişime kadar çok sayıda fayda sunduğu bilinmektedir. Özellikle koşu, yüzme veya bisiklete binme gibi aerobik egzersizler özellikle psikolojik sağlık üzerinde etkili olmakla birlikte bu tarz fiziksel aktiviteler yalnızca ruh halini iyileştirmekle kalmaz, aynı zamanda bir başarı ve yaşam coşkusunu da desteklemektedir. Bu konudaki araştırmalarda, düzenli hafif ve orta yoğunluktaki egzersizlerin kaygıyı ve depresyonu önemli ölçüde azalttığı gösterilmiştir. 
Egzersiz, kortizol de dâhil olmak üzere vücudun stres hormonlarını azaltırken endorfin üretimini artırarak stresi azaltmak için güçlü bir mekanizma görevi görmekte olup, fiziksel aktivitenin stres seviyelerini %20-30 oranında düşürebileceğini ortaya koyan araştırma sonuçları dikkat çekicidir. Düzenli egzersiz alışkanlığının psikolojik etkilerinin yoğun olarak gözlendiği yoğa ve pilates gibi egzersiz uygulamalarının, stresi ve kaygıyı azaltmada önemli etkinlik göstererek, sakinleştirici etkisiyle, bireylerin günlük baskıları daha etkili bir şekilde yönetmelerine yardımcı olduğu bilinmektedir.
Düzenli fiziksel aktivite, hafıza, dikkat ve problem çözme yetenekleri de dâhil olmak üzere bilişsel işlevleri önemli ölçüde arttırdığını vurgulayan araştırmalarda, egzersizin özellikle öğrenme ve hafıza için önemli bir beyin bölgesi olan hipokampüsü uyardığı gösterilmiş olup, günlük sadece 30 dakika tempolu yürüyüş veya dans gibi basit fiziksel aktivitelerde bulunmanın, tüm yaş gruplarında bilişsel performansta önemli gelişmelere yol açabileceğinin altı çizilmektedir. Beyin sağlığındaki bu gelişmeler yalnızca bilişsel yetenekleri geliştirmekle kalmaz ama aynı zamanda günlük hayatta üstlenilen görev ve sorumluluklara daha iyi odaklanmaya ve üretkenliğin artmasına de katkıda bulunabilmektedir.
Çocuklar ve ergenler için düzenli fiziksel aktivite, beyin gelişimi için kritik öneme sahiptir. Erken yaşlarda düzenli egzersiz alışkanlığının kazanılması yalnızca akademik performansı desteklemekle kalmaz, aynı zamanda eleştirel düşünme ve problem çözme becerilerinin geliştirilmesine de yardımcı olabilmektedir. Beden eğitimi uygulamalarını yıllık ders programlarına temel bir bileşeni olarak dâhil eden okullar, genellikle daha iyi genel öğrenci ve eğitim performansının ortaya çıktığını bildirerek, erken yaşlardan itibaren aktif bir yaşam tarzının önemini açığa çıkarmaktadırlar.
Yetişkin ve yaşlı yetişkinler için de fiziksel aktivite alışkanlığının günlük yaşam içinde yer almasıyla, hem osteoporoz gibi fiziksel rahatsızlıklara hem de depresyon ve bilişsel gerileme gibi ruh sağlığı sorunlarına daha yatkın olan bu yaş grubu bireyler için özellikle önemli olduğunu gösterilmiştir. Bu alandaki klinik araştırmalardan elde edilen kanıtlar, egzersizin eklem hareketliliğini, kas gücünü ve kardiyovasküler (kalp ve damar sistemi) sağlığı iyileştirirken aynı zamanda yaşa bağlı depresif semptomları ve bilişsel bozulmayı hafiflettiğini göstermektedir. Düzenli fiziksel aktivite alışkanlığının orta ve ileri yaş gruplarındaki bireylerde sıklıkla gözlemlenen sağlık sorunların önlem ve tedavisinde olumlu katkılar gösteriyor olması; yaşlanmayla ilişkili belirginleşen sağlık risklerinin önlenmesi adına; yetişkin bireylerin düzenli fiziksel aktivite programlarına duydukları ihtiyacı vurgulamaktadır.
Sonuç olarak, kardiyovasküler ve kas sağlığını da destekleyen yürüyüş, yüzme, pilates, bisiklete binme veya yoga gibi orta şiddette egzersiz alışkanlığının psikolojik sağlığa katkılarının yanı sıra, egzersiz programlarına katılımın psikososyal motivasyonu arttırarak bireylere duygusal destek sağlayabileceği ve böylelikle her yaşta yaşam kalitesini korumaya ve geliştirmeye destek olacağı öngörülmektir.

Fiziksel Aktivite ve Psikolojik Sağlık...
Doç. Dr. Onur Oral
Yazarımız Kim ?

Doç. Dr. Onur Oral