Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) ile beraber dijitalleşme hayatımızda daha çok yer etmeye başladı. Evden çalışmayla beraber online toplantılardan iş görüşmelerine kadar birçok eylemi sanal ortamlarda uygulamaya başladık. Tabi daha önceden de bu tip sanal eylemleri gerçekleştiriyor, bundan da zevk alıyorduk. Örneğin dünyanın diğer bir ucundaki müzeyi sanal bir biçimde ziyaret edebiliyor, oradaymış gibi her eseri inceleyebiliyoruz.
Bir de hiçbir türlü gitme imkanımızın olmadığı yerleri sanal olarak ziyaret etmek var. Ne gibi mi? Mesela uzay! Popular Science Türkiye dergisinde okuduğum bir habere göre galaksimizin kara deliğini sanal bir ortamda ziyaret etmemiz mümkün. Bizlere sunulan yeni bir sanal gerçeklik deneyimi ile galaksimiz Samanyolu’nun tam merkezinde bulunan süper kütleli kara deliğe doğru yakın ve güvenli şekilde uçmamız sağlanıyor.
STEAM VE VIVEPOINT
Bu “maceralı” canlandırma, Galactic Center VR adını taşıyor ve NASA’nın Chandra X-Işını Gözlemevi ile diğer teleskoplardan elde edilen verilere dayanıyor. En son canlandırma, izleyicilerin Sagittarius A* (Sgr A*) kara deliğinin 500 yıllık evrimini görmesini sağlıyor. Popular Science’da yer alan habere göre bizler de bu deneyimi Steam veya Vivepoint sitesinden görebiliyoruz.
Sgr A* canlandırması; Wolf-Rayet yıldızları adı verilen, son derece parlak ve devasa olan 25 nesnenin modellemesine dayanıyor. Wolf-Rayet yıldızları, süpernovalara veya yıldız patlamalarına benzer şekilde maddeden meydana gelen dış katmanlarını uzaya itiyorlar. Yıldız döken bu faaliyet, Sgr A* kara deliğinde ise süpersonik rüzgarlar oluşturuyor ve kara deliğin kütleçekimi, bu maddeleri topluyor. NASA, bir açıklamasında şöyle aktarıyor: “Wolf-Rayet yıldızlarından gelen rüzgarlar birbiriyle çarpıştığında, şokların yardımıyla bu madde milyonlarca derece sıcaklığa ulaşıyor (sonik patlamalara benzer şekilde) ve bol miktarda X-ışını meydana getiriyor. Galaksinin merkezi, Chandra’nın bu çarpışmalardan gelen tekil örnekleri tespit edemeyeceği kadar uzak. Fakat bu sıcak gazın meydana getirdiği genel X-ışını parlaması, Chandra’nın keskin X-ışını görüş yeteneğiyle tespit edebiliyor.”
ÜCRETSİZ GEZİ
Profesyonel gökbilimciler tarafından hazırlanan bu VR deneyimi, bizi NASA süper bilgisayar simülasyonlarından birine, galaksimizin merkezinde gizlenen süper kütleli kara deliğin içine götürüyor. O bölgede bulunan yıldızlar ve yıldız rüzgarları, diğer yerlerin yanı sıra, Şili’de yerde bulunan teleskoplar tarafından da görülüyor ancak yakından görmek için tek yol bu uygulama ile oraya gitmek! Uygulama ücretsiz fakat VR yani sanal gerçeklik gözlüğüne ihtiyacınız olacak.
SAGITTARIUS A
Samanyolu Galaksisi’nin merkezinde yer alan parlak ve çok yoğun bir astronomik radyo kaynağıdır. Sagittarius ve Scorpius takımyıldızlarının sınırının yanında yer alır. Sagittarius A’nın bir parçasıdır. Sagittarius A* nın bir süper kütleli kara delik yeri olabileceği düşünülmektedir. Sagittarius A* etrafındaki yörüngede bulunan S2 yıldızının gözlemleri sonucu Samanyolu Galaksisi’nin merkezinde bir süper kütleli kara delik bulunduğu ve Sagittarius A* nın da burada olduğu sonucuna varılmıştır.
KARADELİĞİN FOTOĞRAFI
Gökbilimciler, geçtiğimiz sene uzak bir galaksinin merkezinde yer alan süper kütleli kara deliğin ilk kez fotoğrafını çekti. 40 milyar km çapıyla Dünya’dan üç milyon kat daha büyük olan dev kara deliği bilim insanları “canavar” olarak tanımladı. Dünya’dan 500 milyon trilyon km (500 kentilyon km, yaklaşık 53 milyon ışık yılı) uzaktaki kara deliğin fotoğrafını çekmek için dünyanın farklı bölgelerinde yer alan 13 teleskop kullanıldı.
