Tağşiş ürünlere yapay zeka eli: Anında tespit dönemi 

Sıvı gıdalarda sahteciliği belirleyen yerli üretim yapay zeka destekli sistem Türk Patent Kurumu’nun onayını aldı. 

  • Oluşturulma Tarihi : 24.08.2025 12:30
  • Güncelleme Tarihi : 24.08.2025 12:30
  • Kaynak : BÜLTEN
Tağşiş ürünlere yapay zeka eli: Anında tespit dönemi  haberinin görseli

Yaşar Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yazılım Mühendisliği Bölümü ile İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü (İYTE) Gıda Mühendisliği Proses Laboratuvarı, ortak bir çalışmaya imza attı. Yapay zeka destekli olan CATCH isimli cihaz, bal, pekmez ve zeytinyağı gibi sıvı gıdalarda tağşişi (sahtecilik) tek tuşla tespit edebiliyor. Öte yandan söz konusu çalışma, Türk Patent ve Marka Kurumu’ndan da patent aldı.

HEM DAHA HIZLI HEM DAHA HASSAS

CATCH (Compact Adulteration Testing Cabinet on Honey) adıyla tanıtılan cihaz termal görüntüleme teknolojisi ile evrişimli sinir ağlarını (CNN) bir araya getirerek yalnızca ürünün sahte olup olmadığını değil, aynı zamanda ne kadar tağşiş içerdiğini de belirleyebiliyor. Çok katmanlı yapay zeka modeli sayesinde analizler hem daha hızlı hem de daha hassas şekilde gerçekleştiriliyor. Geliştirilen cihaz, kullanıcı dostu ara yüzü sayesinde tek bir tuşla çalıştırılabiliyor. Teknik bilgi gerektirmeyen yapısı sayesinde, araştırma laboratuvarlarının yanı sıra üretim tesislerinde, kalite kontrol birimlerinde ve hatta market denetimlerinde de kolayca kullanılabilir olma niteliği taşıyor.

 

 

ÜNLÜTÜRK: BÜYÜK BİR AVANTAJ

Proje Yürütücüsü Yaşar Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yazılım Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Mehmet Süleyman Ünlütürk, çalışmaya ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Gıda güvenliğinin son yıllarda öneminin çok daha arttığını ve geliştirdikleri sistemin güvenli gıdaya erişime katkı sağlayacağını belirten Ünlütürk, konuşmasında şunları kaydetti: “Bal gibi karmaşık yapıya sahip ürünlerde tağşiş tespiti yıllardır zorlayıcıydı. Geliştirdiğimiz CATCH adını taşıyan cihaz, yapay zekanın gıda güvenliği alanında nasıl dönüştürücü bir etkiye sahip olabileceğini açıkça ortaya koyuyor. Hem analiz süresini kısaltıyor hem de yüksek doğrulukla sonuç veriyor. Bu da hem üreticiler hem de tüketiciler için büyük bir avantaj. Bu sistemin yakın gelecekte farklı gıda ürünlerine de uyarlanarak gıda sahteciliğiyle mücadelede etkili bir çözüm haline gelebileceğini öngörüyoruz. Patentini aldığımız bu teknolojinin, gıda sektöründe ulusal ve uluslararası düzeyde önemli katkılar sağlayacağına inanıyoruz.”

SİSTEM NASIL ÇALIŞIYOR?

Sistemin teknik altyapısında, termal görüntüleme teknolojisi ile evrişimli sinir ağları (Convolutional Neural Networks – CNN) bir arada kullanılıyor. Bu sayede, ürünün sahte olup olmadığını belirlerken, aynı zamanda ne kadar tağşiş içerdiğini de analiz ediyor. Model, birden fazla CNN’i farklı görevlerde özelleştirerek çalıştırıyor; biri sınıflandırma yaparken, diğerleri miktar tahmini gerçekleştiriyor. Bu çok katmanlı yapı, bal gibi yapısı karmaşık ve tağşişe sıkça maruz kalan ürünlerde, analiz sürecini hem hızlandırıyor hem de daha hassas hale getiriyor. Ayrıca sistemin otomasyonu ve yapay zeka tabanlı işlem yeteneği sayesinde, analiz maliyetleri de önemli ölçüde düşüyor.

 

Kaynak : BÜLTEN