Kadınların korkulu rüyası

E. ÇAĞLA GENİŞ

Menopoz nedir ve hangi yaşlarda görünür?

-Menopoz kadınlarda adet kanamalarının kalıcı olarak kesilmesidir. Türkiye’ de ortalama menopoz yaşı 48-49 yaş civarıdır.

Erken menopoz nedir? Tedavisi var mıdır?

-Kırk yaşından önce menopoza girilmesi durumuna “erken menopoz” denir. Annesi erken menopoza giren kadınlarda erken menopoz riski daha fazladır. Sigara içen kadınlar menopoza daha erken girerler. Ameliyatla yumurtalıkların alınması yani cerrahi müdahale sonucunda yumurtalıklardan birinin kaybı, endometriozis, ve kanser için verilen kemoterapi ve radyoterapi menopozun erken gelmesine sebep olabilir. Erken menopozun tedavisi tamamen nedenine bağlıdır. Nedene göre tedavi yöntemleri mevcuttur.

Menopozun tanısı nasıl konur?

-Menopozun olumsuz etkilerinin en aza indirgenmesinin en önemli ön koşulu tanısının en erken aşamada konulup erken tedaviye başlanmasıdır. Çünkü menopozdaki kayıplar ilk yıllarda en fazladır. Menopoz temel olarak yumurtlamanın durması (doğal) veya yumurtalıkların alınması (cerrahi) veya çalışamayacak kadar hasar görmesine bağlı olarak ortaya çıkar. 40 yaşından sonra 1 yıl süreyle adet görmeyen ve yakınmaları da olan bir kadın başka araştırma yapılmaksızın menopozda kabul edilebilir. Menopoza geçiş döneminde, gebelik ve düzensiz kanamaya neden olan kötü huylu hastalıklar ayırt edilmelidir. Bunun için seyrek adet gören, ateş basması, çarpıntı, terleme ve psikolojik değişiklikleri olan bir kadının adetin 3. günü alınan kanında, yumurtalıkları uyaran hormon (FSH,LH) düzeyleri artmışsa tanı daha kesin ve erken konmuş olur ve tedaviye de hemen başlanabilir. Düzensiz (genellikle seyrek) adet gören bir kadında FSH 40 pg/ml üzerinde ise menopoz tanısı kesinlikle konur. FSH değerinin 25-40 pg/ml arasında olması halinde menopoza giriş sürecinin başladığı ancak seyrek de olsa yumurtlama ve gebelik de olabileceği düşünülür. Ancak her durumda gebelik ve düzensiz kanamaya neden olan diğer hastalıklar gebelik testi, ultrasonografi ve endometrial biopsi (küretaj) ile araştırılmalıdır.

Menopozun belirtileri nelerdir?

-Geçiş döneminde kanamalarda düzensizlik ve adet kesilmesi menopozun temel belirtisi adetlerin kesilmesidir. Özellikle 45 yaşın üzerindeki bir kadında 6 aydan daha uzun süre adet olamaması genellikle menopoza işaret eder. Ateş, ter basmaları ve vajinal kuruluk tanıyı güçlendirir. Menopozun erken dönemlerinde adetsiz geçen ayları takiben bazen kanamalar görülebilir. Bu tür kanamalar Ehyperplazi adı verilen ve rahim iç tabakasının fazla kalınlaşması ile seyreden bir hastalığın belirtisi olabileceğinden mutlaka jinekolog tarafından değerlendirilmesi gereken bir durumdur. Ateş ve ter basmaları menopoza giren kadınların yüzde 70-80’inde görülür. Nedeni tam olarak belli değildir. Geceleri daha sık görülebilir ve uykunun bölünmesine neden olur.

Menopozda cinsel yasam değişir mi?

-Doğurganlığın kaybı, gençlik ve genç görünümün kaybı, değişen vücut şekli, enerji yoksunluğuna yol açan uykusuzluk, cinsel istekte azalma kişide bir mutsuzluk ve endişe duygusu yaratmaktadır. Uygun durumlarda östrojen tedavisine ek olarak, beslenmenin düzenlenmesi, egzersiz, stresin azaltılması, kişiyi yeni uğraşlar edinip kendini geliştirmesi yönünde motive etmek, konusunda hekimlere önemli sorumluluklar düşmektedir. Menopozun cinsel istek üzerindeki etkisi tam olarak belli değildir. Menopozla birlikte ortaya çıkan bazı psikolojik faktörlerin libido (cinsel istek) üzerinde olumsuz etkisi olabilmektedir. Menopoza giren kadınlarda özellikle de hormon tedavisi alınmıyorsa vajinal kuruluk ve cinsel istek azalmaktadır. Bu belirtilerin tedavisi mevcuttur.

Menopoz döneminde hangi hastalıklar ortaya çıkabilir? Bunlarla baş etmek için neler önerirsiniz?

-Menopozun kalp ve damar sağlığı üzerinde etkileri bulunur. Menopozda östrojen hormonunun azalması ile kadınlarda bu hormonun kalp damar hastalıklarından koruyucu etkisi ortadan kalktığından damar sertliği ve kalp krizi riski yüzde 60 artar. Yapılan çalışmalar sonucunda dışarıdan verilen östrojen hormonunun riski yüzde 25-50 oranında azalttığı bulunmuştur. Östrojen hormonu kandaki zararlı yağları azaltırken yararlı yağları artırmaktadır. Östrojen direk olarak damarlar üzerinde de gevşetici, olumlu bir etkiye sahiptir.

Menopozda idrar yolu üzerine etkisi de vardır. Östrojen hormonunun eksikliği kadınlık organlarına komşuluğu ve fizyolojik beraberliği nedeniyle idrar yolları ve mesane fonksiyonlarını da etkiler. Vajen ve idrar deliği (üretra) destek dokuları zayıflar, mesane fonksiyonları bozularak idrar kaçırma varsa artabilir veya ortaya çıkabilir. Bu dönemde mesane fıtıklaşması, atrofiye bağlı rahim (uterus) ve vajina sarkmaları da idrar kaçırmanın bir nedeni olabilir. Ancak menopozda görülen idrar kaçırmanın en sık nedeni mesanenin zamansız kasılmasına bağlı olan aşırı aktivitedir (detrusor instability). Bu hastalar genellikle sıkıştıklarında yetişemeyip tuvalet kapısında idrarlarını kaçırırlar. Menopoz öncesi dönemde kadınların yüzde 10'unda görülen bu durum menopozdan sonra yüzde 20-30'unda rastlanır. Vajinal veya ağızdan uygulanan östrojen hormonu yakınmaları azaltır veya düzeltir. Ayrıca menopoz sonrası vajinada genişleme olabilmekte bunun için  lazer e vajina daratma ve sıkılaştırma önerilmektedir. tedavisi sonrası vajina daratma ve kavrama yeteneğinde düzelme sağlanabilmektedir. Lazer tedavisi güncel tedaviler arasında olup ağrısız ve kansız olması, uygulama kolaylığı, hasta konforu yönünden tercih edilmektedir. Lazerle vajinal daraltma ve idrar kaçırma için başarılı bir tedavidir.

Menopozda görülen kas ve kemik şikayetleri kemik-omurga erimeleri olabilmektedir. Tedavisi ilaç-fizik tedavi ve beslenme ile mümkündür. Menopoz kadının hayatında bir dönem olup hayatın bittiği anlamına gelmemektedir. Kadın her dönemde güzeldir.

Haber Merkezi