Sonbaharın habercisi depresyon

ANIL YIKGEÇ 

Sonbahar her zaman hüzünle özdeşleşen bir mevsim olagelmiştir. Genelde çok canlı ve hareketli geçen yaz mevsiminin ardından, bir bütünün parçası olduğumuz doğanın uykuya dalmaya başladığı bir mevsim elbette ki bizleri de etkilemektedir. Depresyonun sıkça görüldüğü bu mevsimde Uzman Psikolog Aslı Yıkgeç Şen'den depresyon belirtilerini ve mevsimsel depresyonu nasıl atlatacağımızı öğrendik.

Mevsimsel duygudurum bozukluğu sonbahar, ilkbahar gibi mevsim geçişlerinde sıklıkla görülen bir depresyon çeşidi olduğunu söyleyen Aslı Yıkgeç Şen, bu cins depresyonun belirtilerinin uyku ve yeme düzeninde bozulma, isteksizlik ve huzursuzluk olduğunu söyledi. Mevsimsel depresyonun en önemli özelliği depresyonun mevsime bağlı olarak ortaya çıkması mevsimin son bulmasıyla beraber belirtilerin ortadan kalkması olduğunu ifade eden Şen, “Dikkat edilmesi gereken bir önemli nokta da ilkbahar ve sonbahar aylarındaki belirtilerin birbirinden farklılık gösterebilmesidir. Sonbahar ve kış aylarında artan uyku ihtiyacı, enerji azalması, konsantrasyon bozuklukları, isteksizlik, sosyal hayattan geri çekilme, aşırı yemek yeme ihtiyacı, karbonhidrat ağırlıklı beslenme gibi belirtiler görülürken ilkbaharda iştahsızlık, uyku kalitesinin azalması (yeterli saat uyunsa bile “uykusunu almış” hissettmeme), huzursuzluk gibi belirtiler görülür. Bu belirtiler tüm yıla yayılmış bir şekilde gözlemleniyorsa mevsimsel duygudurum bozukluğu yerine majör depresyon ya da farklı duygudurum bozuklukları düşünülmelidir” dedi.

"PEK ÇOK İNSANDA GÖRÜLEBİLİR"

Bu belirtilerin birçok insanda görülebileceğini ifade eden Aslı Yıkgeç Şen, “Mevsimsel duygudurum belirtileri hakkında bilgi edinen kişilerin çoğu 'Bu bende de var' diye aklından geçirir, çoğunlukla haklıdır da. Bahsettiğimiz belirtilerin bazıları pek çok insanda gözlemlenebilir. Sonbaharda hüzünlenmeyen, daha içine kapanık olup hayat ritmini yavaşlatmayan kaç kişi vardır ki? Pek çok insan bu duygudurumunu hafif düzeyde yaşar, kısa sürede atlatır.  Burada önemli olan nokta kişinin hayat düzenini bozacak derecede bu belirtilerin etkili olmasıdır. Ruh sağlığı biliminde bu kriter çok önemlidir. Sadece sabah yataktan zor kalkıyor daha az dışarı çıkmak istiyor diye kimseye tanı konulmaz. Önemli olan şey belirtilerin kişinin yaşam kalitesi yani çalışabilmesini, sağlıklı kişisel ilişkiler sürdürebilmesini önemli derecede etkilemesidir” diye konuştu.

Yapılan araştırmaların, ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe mevsimsel depresyonun arttığını gösterdiğini söyleyen Şen, “Bu durum pek çok kişinin mevsimsel duygudurum bozukluğunu tanımaya başladığında hemen düşündüğü gibi güneş ışınlarını işaret etmektedir. Güneş ışığının yeterli alınamaması melatonin adı verilen hormonun fazla salgılanmasını beraberinde getirir. Yapılan çalışmalar mevsimsel depresyonun melatonin hormonuyla ilgili olabileceğini göstermektedir, Elbette psikolojideki pek çok durum gibi mevsimsel depresyonda sadece tek bir etkene bağlanamaz. Kişinin kendi özellikleri, yaşadığı çevre de etkilidir. Ruh sağlığında bir rahatsızlık açıklanırken ve değerlendirilirken kişinin psikolojik, biyolojik özelliklerinin yanı sıra  sosyal/çevresel hayatı da mutlaka göz önüne alınarak bütüncül değerlendirmeler yapılmaktadır” dedi.

"SPOR YAPMAK YARDIMCI OLABİLİR"

Kişinin mevsimsel duygudurum bozukluğuna yakın şikayetleri varsa mutlaka bir uzmana başvurması gerektiğini belirten Uzman Psikolog Şen, sözlerini şöyle tamamladı: “Bu belirtileri orta şiddette yaşayanlar için spor yapmak (yapılan araştırmalar egzersiz ve sporun depresyon ve kaygı bozukluklarına olumlu etkisini güçlü bir şekilde göstermektedir), mevsim geçişlerinde rahatlatıcı hobileri arttırmak, nefes egzersizleri, yoga ya da meditasyon gibi rahatlatıcı yöntemler uygulamak,   içki ve sigaradan uzak durmak mevsim geçişlerini daha az etkilenerek geçirmemize yardımcı olabilir.”

Haber Merkezi