Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) pandemisiyle beraber, daha da hassas bir hale geldik. Aslında şu sıralar psikolojik olarak daha savunmasız olduğumuz bir dönemdeyiz diyebiliriz. Bu nedenle ben de sizlere genellikle hassas dönemlerde, hassas durumlarla beraber ortaya çıkan bağımlılık konusunu anlatmak istedim. Bir kişinin, bağımlı olduğu nesne veya davranış üstünde kontrolünü kaybetmesi ve onsuz bir yaşam sürememeye başlaması olarak nitelendirilen bağımlılık; süreç içerisinde yavaş yavaş gelişen bir hastalıktır. Kişiler bağımlı olmadan önce birçok evreden geçer, bu evrelerin başlangıcı da bağımlılık sürecini başlatmaktadır. Bağımlılık süreci; “Bir kereden bir şey olmaz”, “Bir daha asla”, “Ben bağımlı olmam”, “İstesem bırakırım”, “Bu meret bırakılmaz”, “Bırakmak zorundayım”, “Artık bırakacağım”, “Bıraktım bir daha başlamam” ifadeleri üzerinden sürekli bir döngü halindedir.
BAĞIMLILIK ÇEŞİTLERİ
Bağımlılık, insanda birçok şekilde görülebilmektedir. Bunlardan en önemlileri ise; alkol, tütün, teknoloji ve madde bağımlılığıdır.
-Alkol bağımlılığı: Alkollü içkilere tutkunluk derecesinde bağlı olma halidir. Alkol bağımlıları, alkolün kendisine ve sosyal ilişkilerine zarar verdiğini bilmesine rağmen kendisini bu davranışı gerçekleştirmekten alıkoyamaz.
-Madde bağımlılığı: Vücudun bir ya da birden çok işlevini olumsuz önde etkileyen maddelerin kullanılmasıdır. Bu kullanımdan ötürü zarar görülmesine rağmen, kullanım bırakılamaz.
-Tütün bağımlılığı: Sigara, nargile, pipo içmek, zamanla kişide hem fizyolojik hem de psikolojik bağımlılık oluşturur. Zararına rağmen bu davranışın devam edilmesi, bağımlılığı işaret eder.
-Teknoloji bağımlılığı: Kontrolsüzce aşırı kullanma isteğinin önüne geçilemeyen, kullanma bırakıldığında kişiye sıkıntı verici durumlar oluşturan, davranışsal bir bağımlılık türüdür.
BAĞIMLI OLAN KİŞİ NE YAŞAR?
Bağımlı olan kişilerin kendilerine olan güveni azalır, kontrolü zayıflar. Prensipleri ve değerleri yok olmaya başlar. İdealleri ve geleceği ile ilgili ümitleri yıkılır. Kullandığı maddeler bağışıklık sistemini zayıflatır. Bağımlılar, maddeyi alabilmek için mevcut paralarını bitirir. Çevresindekilerin değerli eşya ve paralarını çalmaya başlar. Hırsızlık gibi suçlara karışır. Suç işlerken yakalanır ve özgürlüğünü kaybeder. Sağlığını ve en sonunda da hayatını kaybeder.
BAĞIMLILIKTAN NASIL KORUNURUZ?
“Madde bağımlılığından korunmanın en iyi yolu, hiç başlamamaktır.”
Bağımlılıktan uzak durmak tamamen bizim elimizdedir. Oldukça basit olan bu durum için riskli ortamlara girmemek ve hayır demeyi bilmek gerekir.
Madde bağımlılığı, beyne ve onun çalışma sistemine zarar vermektedir. Böylece; IQ seviyesinde gerileme, koordinasyon ve kontrol kaybı, korku ve öfke, hafızanın erimesi, solgun cilt ve ciltte kırışıklık, döküntü ve sivilceler, cilt yaşlanması, nefes darlığı. Madde bağımlılığıyla birlikte, tüm bağımlılıklar insana büyük zararlar vermektedir. Sadece fizyolojik değil psikolojik açıdan da insanda derin tahripler bırakan bağımlılık, bir an önce kurtulması gereken bir davranış biçimidir. İnsanın hayatını devam ettirebilmesi için bir nesneye, bir insana yahut bir davranışa ihtiyacı yoktur. Birey bir şeylere bağımlı olmadan hayatını daha kolay ve mutlu bir şekilde idame ettirebilir.
