14 Kasım Dünya Diyabet Günü sebebiyle tüm Türkiyede olduğu gibi İzmirde de diyabet hastalığına dikkat çekmek ve farkındalık yaratmak amacıyla çeşitli etkinlikler gerçekleştirildi. Ben de bugünkü yazımda sizlere diyabetle ilgili bilgi vererek, neler yapmanız gerektiğinden bahsedeceğim.
Diabetes Mellitus (DM), pankreasın yeterli insülin üretememesi ya da vücudun ürettiği insülini etkili bir şekilde kullanamaması sonucu oluşan ömür boyu devam eden kronik ve insülin üreten hücrelerin azalması ile devam eden bir hastalıktır.
Normal metabolizmada besinler, vücudun başlıca yakıtı olan glikoza (şeker) dönüşmek üzere bağırsaklarımızda parçalanırlar. Daha sonra bu glikoz bağırsaklardan kana geçer ve kandaki şeker düzeyi yükselmeye başlar. Sağlıklı bireylerde kana geçen glikoz pankreastan salgılanan insülin hormonu yardımıyla hücrelerin içine taşınır. Şayet insülin hormonu vücudumuzda olmazsa ya da etkisi bozulmuş ise şeker hücrenin içine taşınamayacağı için, glikoz kanda artarak şeker hastalığı dediğimiz kan şekeri yükselmesi (Hiperglisemi) gelişmiş olur. Bu kan şekeri yüksekliği sürekli olarak devam edecek olursa organlarımızda (sinir, göz, kalp, böbrek vs.) zaman içerisinde ciddi bozukluklara neden olur.
DİYABET ÇEŞİTLERİ
Tip 1 diyabet: Vücutta pankreasın hasar görerek insülin üretemez hale gelmesi ile ortaya çıkan bir durumdur. Tip 1 diyabette insülin tedavisi mutlaka en başından itibaren gereklidir.
Tip 2 diyabet: Toplumda daha çok görülmekte ve hastaların yaklaşık yüzde 90ını oluşturmaktadır. Tip 2 diyabet daha çok genetik faktörlerin hazırladığı insülin direncinin hastaların çok büyük bir kısmında yer aldığı ama bunun yanı sıra insülin salgılama bozukluğunun da iştirak ettiği bir diyabet formudur.
DİYABET HASTASININ DİKKAT ETMESİ GEREKENLER
Dikkat edilmediği takdirde ciddi sonuçlara yol açabilen diyabet rahatsızlığı, bir takım kurallara uyulması ile beraber zorluk çıkarmamaktadır. Bu nedenle uzmanlar diyabet hastalığına sahip olan kişilere öneriler sunmaktadır.
Bu önerileri ise şu şekilde listelemek mümkün:
-Öncelikle hastalığın ne şekilde ilerlediği, diyabetin nasıl bir hastalık olduğunun öğrenilmesi için uzmandan görüş alınmalıdır.
-Diyabet hastaları mutlaka diyabet konusunda tecrübeli bir diyetisyene başvurmalıdır. Diyetisyenle görüşülmesi diyabette neler yenip içileceği, yemeklerin hangi yöntemle pişirilmesi gerektiği gibi konularda diyabet hastalarına rehberlik edecektir.
-Diyabetiklerin mutlaka şeker ölçüm cihazına sahip olmaları gerekmektedir. Ölçülen şeker değerlerinin ve tüketilen gıdaların düzenli olarak not alınması önemlidir.
-Diyabet hastalarının 1-3 aylık periyodlarla hekimlerine başvurması gerekmektedir. Hastalığın seyri ve daha sağlıklı bir hayat için bu konu önem taşımaktadır.
-Egzersiz uzmanıyla görüşülmesi ve şekeri düşürmeyen programların uygulanması tercih edilmelidir. Egzersiz programının diyetisyen ile paylaşılması da spor öncesinde ve sonrasında neler yenilmesi gerektiğini belirlemektedir.
-Düzenli yaşam tarzı diyabet hastaları için yaşam kalitesini artırmaktadır. Yeme-içme, spor vb. aktiviteler belirli bir sırada yapılır, yiyecekler ve içecekler belirli saat aralıklarında tüketilirse yaşam kalitesi daha da artacaktır.
NASIL BESLENMEK GEREKİR?
Tip 1 diyabette beslenme
Tip 1 diyabet hastaları yüksek lifli gıdaları tercih ederek kan şekerinin yavaş yavaş yükselmesini hedeflemelidir. Tip 1 diyabetli hastalar için beslenme çok önemli bir konudur. Bu kişilerin her gün aynı saatlerde yemek yemesi, ayrıca önerilen beslenme planı ve gıda seçeneklerine uyması gerekmektedir. Hastaların bir diyetisyenden yardım alması mutlaka önerilmektedir.
Tüketilen karbonhidratlar özenle seçilmelidir. Rafine karbonhidratların yavaş yavaş beslenme şeklinden çıkarılması gerekmektedir.
Örneğin;
Beyaz pirinç yerine esmer pirinç,
Normal patates yerine tatlı patates,
Normal makarna yerine kepekli makarna,
Beyaz ekmek yerine tam buğday ekmeği,
Şekerli kahvaltılık gevrekler yerine müsli,
Mısır yerine bezelye ya da yeşil yapraklı sebzeler tüketilmelidir.
Tip 2 diyabette beslenme:
Tip 2 diyabette önemli olan şeker tüketiminin mutlak surette kontrol altına alınmasıdır. Şekeri tamamen bırakmak yerine azaltmak daha iyi olacaktır. Örneğin şekerli gıdalar yerine meyve yenilmeli, şekerli içecekler yerine ise maden suyu ve su tüketilmelidir. Yemeklere tat vermek için ise tarçın ya da vanilya kullanılabilir.
Günün Vegan Tarifi
Malzemeler
İstediğiniz kadar patates
Zeytinyağı
Yarım demet dereotu
Baharatlar (Fesleğen, köri, pul biber, karabiber, kekik)
Soya Sütü
Ezilmiş sarımsak
Patatesleri ufak ufak doğrayıp haşladıktan sonra iyice eziyoruz. Daha sonra içerisine soya sütümüz ve zeytinyağını da ekleyerek iyice birbirine geçiriyoruz. Tüm bu işlemlerden sonra ince ince kıydığımız dereotumuzu ve baharatlarımızı da ekleyip karıştırıyoruz. Afiyet olsun
Tarihte Bugün
1889- Brezilyada monarşi devrildi ve cumhuriyet kuruldu.
1920- Milletler Cemiyetinin ilk toplantısı İsviçrenin Cenevre şehrinde yapıldı.
1956- Orta Doğu Teknik Üniversitesi kuruldu.
1971- Intel şirketi Dünyanın ilk ticari tek çipli mikroişlemcisi olan 4004ü satışa sundu.
1983- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ilan edildi.
1988- Başbakan Turgut Özal, Türkiyenin Filistin Devletini tanıdığını açıkladı.
Günün Atasözü
Tarlada izi olmayanın, harmanda yüzü olmaz: Emeksiz, çabasız verim düşünülemez. Tarlasını gerektiği gibi sürmeyen, işleyip çapalamayan, gübresini zamanında vermeyen, sulayıp yabancı otlardan temizlemeyen kişinin tarladan ürün beklemeye hakkı yoktur.
Günün Sözü
Nereye gittiğini bilen adama, bütün dünya yol verir. (Ralph Waldo Emerson)
