Medeniyetle birlikte ortaya çıkan en temel gıdalardan biri olan ekmeğin günümüzde israf edilmemesi ile alakalı birçok farkındalık çalışması yürütülmektedir. Süregelen beslenme alışkanlıklarımızdan ötürü, öğünlerimizde önemli bir yer kaplayan ekmek, en çok israf edilen gıda ürünlerinin de başında gelmektedir.
Yapılan birçok araştırmaya göre ülkemizde her yıl yaklaşık 44 milyar adet ekmek üretilmekte, üretilen ekmeğin yaklaşık 40 milyar adeti tüketilmekte 4 milyar adeti ise israf edilmektedir. İsraf edilen ekmek ülke ekonomisini yılda yaklaşık 700 milyon dolar kayba uğratmaktadır. Günlük israfın 750 milyar liralık kısmı Ankara, İstanbul ve İzmir illerinde gerçekleşmektedir. İstanbul ilimizde günde 2 milyon ekmek israf edilirken, Ankara ve İzmir illerinde bu sayı yaklaşık 600 bini bulmaktadır. Yine yayınlanan raporlarda; Düşük gelir gruplarında ekmek tüketimi fazla olmasına karşın israf daha az olmakta, gelir düzeyi yükseldikçe ekmek tüketimi azalmakta ancak israf artmaktadır.
Ekmeğin çöpe atılmasındaki faktörler gereğinden fazla ekmek satın alınması, satın alınan ekmeğin uygun koşullarda saklanmaması ve kalitesinin düşük olması şeklinde sıralanabilir. Ekmek israfında yüzde 70 oranı ile yemekhaneli işyerleri, hastane, yatılı okul, öğrenci yurdu, otel ve lokantalar ilk sırada yer almaktadır.
Bu konuyla alakalı olarak yapılan farkındalık çalışmalarında temel amaç ise; ekmeğin üretim ve tüketim aşamalarında israfın önlenmesi ile bayat ekmeğin değerlendirilmesi hususunda toplumun bilinçlendirilmesi, toplumsal bir duyarlılık ve farkındalığın yaratılmasıdır.
Peki ekmek israfını azaltmak için ne gibi önlemler alabiliriz?
-İhtiyaçtan fazla ekmek alınmamalı,
-Ekmek poşette saklanmalı,
-Uzun süreli saklama amaçlanıyorsa ekmeğin derin dondurucuda ve poşet içerisinde saklanmalı,
-Ekmek dilimlenerek tüketilmeli,
-Kuruyan ekmekler israf edilmemeli, içinde az miktarda su kaynayan tencerenin üzerine yerleştirilen -süzgeç üstüne konularak tüketilmeli,
-Bayatlayan ekmekler galeta unu veya kurutulmuş ekmek içi şeklinde çeşitli yemek, pasta ve tatlı yapımında kullanılmalıdır.
Toplu tüketim kuruluşları ne yapmalı?
-Toplu tüketim yerleri olan; hastane, yatılı okul, askeri birlik ve öğrenci yemekhanelerinde ‘ekmek israfı önleme planları’ oluşturulması ve hayata geçirilmesi,
-Üretimin talebe göre planlanması,
-Raf ömrü uzun kaliteli ekmek üretilmesi,
-Ekmeklerin fırında veya satış yerinde uygun koşullarda saklanması,
-Toplu yemek tüketim yerlerinde ekmeğin dilimlenmiş veya küçük yuvarlak ekmek olarak verilmesi,
-Self servis tezgahlarında ekmeğin baş tarafta değil, yemeklerden sonra yer alması.
BAYATLAYAN EKMEĞİ NE YAPABİLİRİZ?
Bayat ekmeği fırında kıtır hale getirerek çorba içerken kullanabilir yahut kıtırları galeta unu haline getirebiliriz. Bayat ekmeği eğer yemeyi planlamıyorsak; ıslatıp kuşlara ve sokak hayvanlarına verebiliriz. Bayat ekmeği ısıtarak veya kızartarak yeni ve değişik yemekler yapabiliriz. Bayat ekmekle ayrıca; ekmek kavurması, papara, tirit, ekmek süpürgesi, ekmek oğması, yalancı paça, kalacuş, ekmekli omlet, ekmek karıştırması, ekmek aşı, ekmekli ezme, bayat ekmek köftesi, peynirli bayat ekmek köftesi, bayat ekmek pizzası, dilim pizzası, ketçaplı dilim pizzası, dilim kayganası, tiyriti, bayat ekmek kanepesi ve tutmaç gibi yemekleri yapabiliriz. Öte yandan bayat ekmeği şu tatlı tarifleri ile de değerlendirebiliriz: Bayat ekmek tatlısı, sütlü bayat ekmek tatlısı, ekmek helvası, vişneli ekmek helvası, üzümlü ekmek tatlısı, incirli ekmek turtası, ekmekli puding, ekmekli krep, bademli ekmek dilimleri, çikolatalı ve ekmekli kek.
Günün Vegan Tarifi
Patlıcanlı, mantarlı börek
Malzemeler:
2 yufka
1 patlıcan
Mantar
Sarımsak
Sızma zeytinyağı
1 tatlı kaşığı kişniş
1 tatlı kaşığı yenibahar
Yufka hariç malzemeleri kavuruyoruz. Daha sonra bunları yufkalarımıza ekleyerek istediğimiz şekilde sarıyoruz. Daha sonra yağlı kağıt serdiğimiz fırın tepsisine dizip üzerine çok hafif pekmez sürüyoruz. Üzeri kızarana kadar fırında pişiriyoruz. Şimdiden afiyet olsun.
