Hıdırellez kutlu olsun!
Hıdırellez, Türk dünyasında her sene kutlanan mevsimlik bayramlardan birisidir. Ruz-ı Hızır yani Hızır Günü olarak adlandırılan Hıdırellez, Hızır ve İlyasın yeryüzünde buluştukları gün olarak kabul edilip, kutlanmaktadır.
Hıdırellez Günü, Miladi takvime göre 6 Mayıs, eskiden kullanılan Rumi takvim olarak da bilinen Jülyen takvimine göre ise 23 Nisanda kutlanmaktadır. 6 Mayıstan başlayıp 4 Kasıma kadar olan süre Hızır Günleri adıyla yaz mevsimini, 8 Kasımdan 5 Mayısa kadar olan süre ise Kasım Günleri adıyla kış mevsimini oluşturmaktadır. Bu yüzden 5 Mayıs günü gecesi kış mevsiminin bitip sıcak yaz günlerinin başladığı anlamına gelmektedir.
6 Mayıs günü tüm bu sebeplerden ötürü bereket, bolluk, sağlık, mutluluk gibi sayısız dileklerin kabul edildiği gün olarak kabul edildiği gündür. Hızır ve İlyas peygamberler her yıl 5 Mayısı 6 Mayısa bağlayan gece buluşup doğaya can vermek üzere sözleşmişler. Onlar tüm gece boyunca gezerler. Gül ağaçlarına asılan veya suya bırakılan dilekleri toplarlar.
KÖKENİ NEDİR?
Hızır ve Hıdırellezin kökeni hakkında çeşitli fikirler ortaya atılmıştır. Bunlardan bazıları Hıdırellezin Mezopotamya ile Anadolu kültürlerine ait olduğu; bazıları ise İslamiyet öncesi Orta Asya Türk kültür ve inançlarına ait olduğunu belirtir. Hıdırellez Bayramını ve Hızır düşünüşünü tek bir kültüre mal etmek olanaksızdır. İlk çağlardan itibaren Mezopotamya, Anadolu, İran, Balkanlar ve hatta bütün Doğu Akdeniz ülkelerinde bahar ya da yazın gelişiyle belli başlı doğasal döngüler için sevinç duyulduğu görülmektedir.
HIZIR KİMDİR?
Hıdır veya Hızır, Türk ve Ortadoğu mitolojisinde saygı gören kişi olarak kabul edilir. İsmi tüm kutsal kitaplarda farklı olarak anılır. Bu yüzden kutsal kitabı olan bütün dinlerde bir nebi yahut mümin olduğu düşünülür. Çeşitli versiyonlarda o, İbrahim, İranlı mitolojik kral Feridun, Makedonyalı Büyük İskender veya Türk mitolojisinde olduğu gibi (Hıdırellez) İlyas ile birlikte anılır. Ortak noktaları; ölmüş balığın dirilmesi, iki deniz veya nehrin birleştiği yer, gizli bilgiler (hikmet), ölümsüzlük sırrına ulaşmış karakterlerden oluşur. Kalbi temiz, Allaha inanan insanlara yardım eder. Uğradığı yerlere bolluk, bereket, zenginlik sunar. Dertlilere derman, hastalara şifa verir. Bitkilerin yeşermesini, hayvanların üremesini, insanların kuvvetlenmesini sağlar. İnsanların şanslarının açılmasına yardım eder. Uğur ve kısmet sembolüdür. Mucize ve keramet sahibidir.
KURANDA HIDIRELLEZ
Hızır, Hıdır yahut Hadır Arapça bir kelime olup, yeşillik manasına gelmektedir. İslam alimlerinin çoğuna göre Kuran-ı Kerimin Kehf Suresinde geçen Salih adam kıssasından Hızır (a.s)`ın anlaşıldığı ve onun Peygamber olduğu görüşü müfessirlerin bazılarının tercih ettiği bir görüştür. Ancak bazı alimler tarafından da Nebi değil Veli olduğu görüşü ileri sürülmektedir. Bazı konular halk örfünde kabuk bağlayıp özünden uzaklaşır duruma girebilmektedir. Mayıs ayının başında kutlanan Hıdırellez bayramında da böyle bir kabuk bağlama durumu söz konusudur. Olayın aslı bazı kaynaklarda şöyle anlatılır: Hazreti Musa Aleyhisselam zamanında hükümdarın birinin temiz niyetli bir oğlu kendini dine verir, dini hayat yaşayıp dini hizmetlerle hayatını değerlendirmek ister. Babasının hükümdarlığı, makamı, mevkii onu tatmin etmez. Hükümdar oğlunun kendini dini hizmetlere adaması, çevrenin irşadına yönelmesi Rabbimizin de hoşuna gider. Ona kerametler ihsan eder. Bu sebeple bu genç irşat için gezerken uğradığı çorak araziler yeşillenmeye başlar. Kupkuru çöllerin yemyeşil hale gelişi, oradan hükümdarın oğlunun geçtiğini göstermiş olur.
BU GECEDE NELER YAPILIR?
Hıdrellez gecesi Hızırın uğradığı yerlere ve dokunduğu şeylere feyiz ve bereket vereceği inancıyla çeşitli uygulamalar yapılır. Yiyecek kaplarının, ambarların ve para keselerinin ağızları açık bırakılır. Ev, bağ-bahçe, araba isteyen kimseler, Hıdrellez gecesi gül ağacının altına istediklerinin küçük bir modelini yaparlarsa Hızırın kendilerine yardım edeceğine inanırlar. Aynı zamanda dileklerini kırmızı kurdeleye bağlayıp gül ağacına asarlar. Daha sonra bu dilekleri sabaha karşı akarsuya atarlar. Bir yıl boyunca dileklerinin yerine gelmesini beklerler. Bazı kimseler de ateş yakıp, dilek dilerler. Ondan sonra yaktıkları ateşin üstünden atlarlar.
Hıdırellez dünya barışı, mutluluğu, sevgisi için kutlu olsun!
Ne Okuyalım?
Ekoeleştiri
Ekoeleştiri, en geniş tanımıyla insanla insan dışı arasındaki ilişkinin insanlığın kültürel tarihi boyunca ve bizzat insan kavramının eleştirel incelenmesini sağlar. Bu kitap da hem edebi hem de kültürel ekoeleştiriye yer vererek bu eğilimleri yansıtmaya çalışıyor. Kolektif Kitaptan nisan ayında yayına çıkan, Türkçesini Ertuğrul Gençin hazırladığı Greg Garradın Ekoeleştri: Ekoloji ve Çevre Üzerine Kültürel Tartışmalar kitabı; kirlilik, pastoral, yaban hayat, kıyamet, mesken, hayvanlar ve dünya başlıkları altında ekoeleştirel kavramları inceleyerek bu kavramlar etrafında şekillenen kırsal, toprak, ozon deliği gibi farklı dönemlerde farklı toplumsal çıkarlara hizmet ettiği düşünülen mecazların nasıl üretildikleri ve nasıl dönüşüm geçirdiklerini araştırıyor. British Columbia Üniversitesi Yaratıcı ve Eleştirel Çalışmalar Fakültesinde sürdürülebilirlik alanında çalışan Garradın bu kitabı sekiz bölümden oluşuyor. Yaklaşımlar bölümü ile başlayan kitap bolluk, derin ekoloji, eko feminizm, toplumsal ekoloji gibi kavramları açıklıyor. (Gaia Dergi)
Tarihte Bugün
1260- Kubilay Han, Moğol İmparatoru oldu.
1834- İlk anakara demiryolu hattı Belçikada açıldı.
1865- ABDdeki ilk tren soygunu Cincinnati (Ohio) yakınlarında gerçekleşti.
1947- Belçika, İngiltere, Danimarka, Fransa, Hollanda, İrlanda, İsveç, İtalya, Lüksemburg, Norveç; bir araya gelerek Avrupa Konseyini kurdu. Türkiye, Avrupa Konseyine Ağustos 1949da katıldı.
1990- İlk özel televizyon kanalı olan, Magic Box şirketinin Star 1 televizyonu programlı yayına başladı.
1994 - Naim Süleymanoğlu, Çek Cumhuriyetinde yapılan Avrupa Halter Şampiyonasında 64 kiloda dünya rekoru kırarak üç altın madalya aldı.
Ne Nedir?
Totemizm: Kutsal sayılan bitki ve hayvanlara tapılan din anlayışıdır. Ağırlıklı olarak ilkel toplumlarda görülür.
Günün Atasözü
Misafir on kısmetle gelir, birini yer dokuzunu bırakır: Misafir eve bereket getirir. Onu ağırlamak, ona ikram etmek için yapılan masraf fazla bir yekun tutmaz. Allah ev sahibine misafir ağırladığı için kat kat fazlasıyla nasibini verir.
Günün Fotoğrafı
Mardin
