Türkiye Orta Doğululaşmakta mıdır? 1. Kültürleri Anlamak

Türkiye Orta Doğululaşmakta mıdır? Bu soruya kapsamlı bir cevap vermek meselenin farklı boyutlarının ele alınması ile mümkündür. Bu nedenle bir yazı dizisi ile konuyu incelemeyi ve bir sonuca varmayı amaçlıyoruz. Kültürler, toplumların uzun yıllar boyunca ortak düşünce ve duygularının birikimi olarak ortaya çıkar. Onları anlamak, hele saygı duymak kolay değildir. İnsanlar, psikolojik yansıtma mekanizmalarını sadece diğer insanlara yönlendirmez, toplumlar ve kültürler de bu yansıtmalardan sık sık nasibini alır. Bu sebepledir ki çoğu insan, içinde yaşadığı kültürü anlamaya çalışmak yerine onu körü körüne ve cahilce yermeye veya övmeye yeltenir. Aynı sebeple “diğerleri”ni düşman olarak görmek veya onlara özenmek de sık görülen davranışlardır. Unutmamamız lazım ki gruplaşmak, düşmanlık yapmak, komşuda pişene özenmek, kendini beğenmek, halinden hoşnut olmamak gibi çeşit çeşit eski alışkanlığı var insanlığın. Bu alışkanlıkların hepsi bir zamanlar farklı işlevlere sahipmiş. Bazısı hala işlevselliğini koruyor. Biz insanlığı yüz binlerce yıl önceki, korkmuş, ertesi günü belirsiz, bir ağaç kovuğunda titreyen o canlı olmaktan kurtaran, hayatta tutan, insan yapan bu eski alışkanlıklarımızdır.
Alışkanlıklarımız yüzünden, hem kendi kültürümüze hem de başka kültürlere yaklaşımımız sıklıkla yukarıda belirtildiği gibi (kibarca söylersek) “hatalı”dır. Hatalı yaklaşımlarımız, kültürleri anlamamızı engeller. Yanlış veya eksik bilgilere dayanan (hatta sıklıkla bir bilgiye değil, bize öğretilmiş duygulara dayanan) yergi veya övgülerdir kendimizinki dâhil çeşitli kültürler hakkındaki günlük konuşmalarımızın ciddi bir kısmı. Farkında olmasak da hayatımızın önemli bir bölümünde kültürlerden bahsederiz. Kürsüdeki politikacı, yemek masasındaki aile, sokakta veya bilgisayar başında oynayan çocuk... Evde, kahvede, akademide, meyhanede, camide, otobüste; her yerde... “Bizi kıskanıyorlar” diyen de, “Bizden bir halt olmaz” diyen de, “Çinliler yarasa yiyor” diyen de, “Japonlar disiplinli” diyen de, “Adana’nın kebabı” diyen de, “Kaynımın düğünü” diyen de kültür hakkında konuşuyordur özünde.
İnsanın konuşma yeteneğinin gelişmesinin belki de biricik sebebi yaşam koşullarını güvence altına almak ve iyileştirmektir. Kültürler hakkında çok konuşuyor olmamızın sebebi de yaşam koşullarımız denen şeyin aslında tam olarak kültürün kendisi olmasıdır. İnsanların kültürlerin zaman içindeki değişimlerini hızlandırmak, yavaşlatmak veya yönlendirmek için yoğun çaba sarf etmesine şaşmamak lazım.
 

Türkiye Orta Doğululaşmakta mıdır? 1. Kültürleri Anlamak