Ege Üniversitesi’nde 9. Ulusal Kutup Bilimleri Sempozyumu ve 5. Kutup Şenliği başladı

Türkiye’nin kutup bölgelerindeki araştırmalarını yönlendiren TÜBİTAK KARE, alanındaki en önemli ulusal etkinliği Ege Üniversitesi kampüsünde hayata geçirdi. 9. Ulusal Kutup Bilimleri Sempozyumu ve 5. Kutup Şenliği, bilim insanları, öğrenciler ve halkı bir araya getirerek kutup bilimleri alanındaki son gelişmeleri paylaşmayı ve genç nesillerde bilime ilgiyi artırmayı hedefliyor. Açılış konuşmaları TÜBİTAK MAM Başkanı Prof. Dr. Burcu Özsoy ve Ege Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Ersan tarafından yapıldı.

“Kutup bölgeleri stratejik bir bilim dalı”

Ege Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Ersan, açılış konuşmasında kutup bölgelerinin önemine değinerek, “Kutup bölgeleri, iklim değişikliğinin en somut etkilerinin gözlemlendiği, dünyanın geleceğine yön veren doğal laboratuvarlardır. Bu bölgelerde yapılan her bir araştırma, yalnızca coğrafi sınırların ötesinde bir anlam taşımakta; insanlığın geleceğine, doğanın dengesine ve küresel ekosistemin devamlılığına katkı sunmaktadır. Dolayısıyla, kutup bilimleri artık yalnızca çevreyle ilgili bir alan değil, aynı zamanda enerji, ekonomi, güvenlik ve sürdürülebilirlik politikalarının merkezinde yer alan stratejik bir bilim dalıdır” diye konuştu.

Türkiye, kutup bilimlerinde önemli bir ivme yakaladı

Prof. Dr. Mehmet Ersan, Türkiye’nin son yıllarda kutup bilimlerinde kaydettiği ilerlemeye dikkat çekerek, “TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları koordinasyonunda yürütülen ulusal seferler, bilim insanlarımızın Antarktika ve Arktik bölgelerinde gerçekleştirdiği projeler, ülkemizin bu alandaki kararlılığını ve bilimsel yetkinliğini ortaya koymaktadır. Bugün geldiğimiz noktada Türkiye, sadece gözlemci değil; bilgi üreten, veri paylaşan ve uluslararası iş birliklerinde aktif rol alan bir aktör haline gelmiştir. Ege Üniversitesi olarak bizler de bu ulusal vizyona güçlü bir akademik katkı sunma gayretindeyiz. Üniversitemiz bünyesinde çevre, deniz, iklim ve biyoteknoloji temalı araştırma merkezleri; sürdürülebilirlik, iklim değişikliği ve doğal kaynak yönetimi alanlarında yürütülen projeler; disiplinler arası bilim üretiminin en güzel örneklerini oluşturmaktadır. Kutup araştırmalarıyla bu birikimi buluşturmak, üniversitemiz için stratejik bir öncelik haline gelmiştir. Bu yılki sempozyumun teması, yalnızca bilimsel veri paylaşımını değil, aynı zamanda genç araştırmacıların sürece aktif katılımını da hedeflemektedir. Öğrencilerimizin ve genç bilim insanlarımızın bu alana gösterdiği ilgi, Türkiye’nin bilimsel geleceği açısından son derece umut vericidir. Kutup Şenliği kapsamında düzenlenecek atölyeler, sergiler ve etkileşimli etkinlikler, bilimi yalnızca laboratuvarlarda değil, toplumun her kesimine ulaştırma hedefinin somut bir yansıması olacaktır” dedi.

Gençler bilimi deneyimleyecek

Prof. Dr. Mehmet Ersan, sempozyum kapsamında farklı disiplinlerden araştırmacılar tarafından hazırlanan 83 bilimsel bildirinin sunulacağını belirtti. Ersan, “Katılımcılar, iki gün boyunca 59 sözlü ve 24 poster sunumu aracılığıyla kutup bölgelerindeki araştırma sonuçlarını paylaşacaklar. Her biri, kutup ekosistemleri, iklim değişikliği, deniz buzları, biyolojik çeşitlilik ve çevresel sürdürülebilirlik gibi hayati konulara ışık tutacaktır. Ancak bu etkinliğin değeri yalnızca akademik sınırlarla sınırlı değildir. 5. Kutup Şenliği, toplumun her kesiminde kutup farkındalığını artırmayı hedefleyen bir bilim şölenidir. Şenlik kapsamında, binlerce öğrenci ve öğretmen üniversitemizde kurulacak etkinlik alanlarını ziyaret edecek, bilimin heyecanını bizzat deneyimleyecektir. Etkinlik alanlarında, bilim söyleşileri, dijital etkileşim uygulamaları, sanal gerçeklik (VR) deneyimleri, kutuplarda yaşam simülasyonları ve oyunlaştırılmış bilim atölyeleri genç zihinlere bilimi sevdiren eşsiz bir ortam oluşturacaktır. Böylece, çocuklarımız ve gençlerimiz yalnızca bilgiyle değil, merakla da büyüyeceklerdir. Ayrıca, TÜBİTAK’ın 2204-C Kutup Araştırmaları ve 2204-D İklim Değişikliği yarışmalarında dereceye giren lise öğrencileri, projelerini burada sergileme fırsatı bulacak. Genç araştırmacıların kutup seferlerinden edindikleri deneyimlerini paylaşacakları söyleşiler ise, geleceğin bilim insanlarına ilham kaynağı olacaktır.

Ege Üniversitesi olarak bizler, sürdürülebilir bilimi, çevreye duyarlı araştırmaları ve genç nesillerin bilime yönelimini desteklemeyi en önemli sorumluluklarımızdan biri olarak görüyoruz. Bilimle donanmış bir gençliğin, ülkemizin geleceğini şekillendireceğine yürekten inanıyoruz” diye konuştu.

“En büyük sorun iklim değişikliği”

TÜBİTAK MAM Başkanı ve Kutup Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Burcu Özsoy, sempozyumda Türkiye’nin kutup çalışmaları tarihçesini, Enstitü’nün yürüttüğü projeleri ve eğitim faaliyetlerini paylaştı. Özsoy, Arktik ve Antarktika bölgeleriyle ilgili önemli bilgiler verdi. Son 40 yılda Arktik’te buzulların yaklaşık yüzde 40 oranında azaldığını belirten Özsoy, “Son 40 yılda Arktik Bölgesinde buzulların yüzde 40’ında azalma gerçekleşti. Burada aslında sorunların en büyüğü iklim değişikliği olarak karşımıza çıkıyor. Çevresel tehditler de mevcut. Bununla birlikte, yeni deniz yollarının açılması, enerji ve doğal kaynaklara erişim gibi fırsatlar da ortaya çıktı. Hem Arktik hem de Antarktika aslında dünyanın iklim sisteminin omurgasını oluşturuyor. Antarktika, dünyanın en büyük beşinci kıtası olmasının yanı sıra, en soğuk, en kurak ve en yüksek kıta olarak tanımlanmış olup bilimsel çalışmalara da ev sahipliği yapıyor. Antarktika, gezegenin bir nevi kara kutusu. Bu bölgede turizm faaliyetleri de yapılıyor. Buradaki kampımız şu an için bizlere hem bir altyapı imkânı sunup hem de aynı zamanda bu altyapının bilimsel araştırmaların icrasına müsaade ettiği bir alandır. İyonosferik ve manyetosferik olayların küresel izlenmesini geliştirmek için kurduğumuz ve bu sene verilerini alacağımız istasyonumuzu geçen sene itibarıyla kurmuş olduk ve istasyonlarımız şu an verilerini topluyor” dedi.

Etkinlik kapsamında 83 bilimsel çalışma sunulacak

Kutup Araştırmaları Enstitüsü’nün görevlerini anlatan TÜBİTAK MAM Başkanı Prof. Dr. Burcu Özsoy, Enstitü’nün ulusal kutup bilim seferlerini düzenlemek, kutup bölgelerinde araştırma faaliyetlerini planlamak, koordine etmek ve yürütmek, altyapıyı geliştirmek ve işletmek ile Türkiye’yi uluslararası kutup bilim forumlarında temsil etmek gibi sorumlulukları bulunduğunu belirtti. Prof. Dr. Özsoy,  “Enstitümüzün; Ulusal Kutup Bilim Seferlerini düzenlemek; kutup bölgelerinde bilimsel araştırma faaliyetlerini planlamak, koordine etmek ve yürütmek; kutup bölgelerinde araştırma altyapılarını geliştirmek ve işletmek; Türkiye'nin kutup bilimleriyle ilgili uluslararası forumlarda temsil etmek gibi görevleri var. TÜBİTAK altında görevlerimizi icra ediyoruz. Deniz araştırmaları, eğitim, sağlık, emniyet, uluslararası kutup yılı gibi çalışma grupları altında da üniversitelerden hocalarımız bizlere desteklerini veriyorlar. Çok yakın zamanda Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın yayınladığı genelgeyle beraber, Kutup Bölgeleri Koordinasyon Kurulu, Sanayi ve Teknoloji Bakanımız başkanlığında faaliyetlerine başladı. Bu koordinasyonda, konuyla ilgili bütün bakanlıkların ve bakan yardımcılarımızın da yer aldığı bir kurul oluşturuldu” dedi.

Kutup araştırma çağrılarına değinen Prof. Dr. Özsoy, “Kutup çağrılarımızda bildiğiniz üzere dört tematik alanımız bulunuyor. Bunlar, SCAR ile de ilişkilendirilmiş yer bilimleri, fiziki bilimler, yaşam bilimleri ve sosyal bilimlerdir. Bilimsel yayınlarımızı ve projelerimizi bu alanlarda çeşitlendirerek, son dokuz yıldaki süreçlerini takip ediyoruz. Bununla birlikte, özel sayıların yayımlanması, ulusal dergilerde makalelerimizin yer alması ve tabii ki olmazsa olmazımız Ulusal Kutup Bilimleri Sempozyumu'nun bugün dokuzuncusunu icra ediyoruz” diye konuştu.    

Türkiye'nin "Ulusal Kutup Bilimleri Stratejisi 2023–2035" hedefleri doğrultusunda düzenlenen sempozyum, bilim insanlarının kutup bölgelerinde yürüttüğü en güncel çalışmaları, proje çıktılarını ve sefer tecrübelerini paylaştığı ulusal bir platform olma özelliği taşıyor. Bu yıl sempozyum kapsamında farklı disiplinlerden toplam 83 bildiri sunulacak. Katılımcılar, iki gün boyunca 59 sözlü ve 24 poster sunum aracılığıyla kutup bölgelerindeki bulgularını akademik toplulukla paylaşacak.

TÜBİTAK KARE, bilimsel çalışmaların yanı sıra toplumda kutup farkındalığını artırmak amacıyla 5. Kutup Şenliği'ni de sempozyumla eş zamanlı olarak gerçekleştiriyor. İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü iş birliğiyle binlerce öğrenci ve öğretmen, Ege Üniversitesinde kurulan etkinlik alanlarını ziyaret ediyor. Şenlikte bilim söyleşileri, dijital etkileşim alanları, VR deneyimleri, kutuplarda yaşam simülasyonları, atölye çalışmaları ve oyunlaştırılmış bilim etkinlikleri gerçekleştiriliyor. Ayrıca, TÜBİTAK’ın 2204-C Kutup Araştırmaları ve 2204-D İklim Değişikliği yarışmalarında dereceye giren lise öğrencileri projelerini sergiliyor. Kutup seferlerine katılmış genç araştırmacılar da deneyimlerini paylaşacakları söyleşilerle gençlere ilham veriyor.