Çocuklarda internet bağımlığına dikkat

ONURHAN ALPAGUT-ÖZEL HABER

Kendi özel müessesinde eğitim-öğretim programcılığı yapan Ebru Candaş, çocuklarda internet kullanımı hakkında gazetemize özel bilgilendirmelerde bulundu.

Candaş, bilgi ve teknoloji çağında yaşıyor olmamız sebebiyle internette bilgi erişiminin sınırsız olduğunu bunun bir fayda sağladığını ancak internetin çocuklar üzerindeki olumsuz ve tehlikeli yönlerinin göz ardı edilmemesi gerektiğini söyledi.

BELİRTİLERİ NEDİR?

İnternet ve "bağımlılık" kavramı üzerinde özellikle durulması gerektiğini dile getiren Candaş, birçok uzman gibi internet çocuklarda internet bağımlığının büyük bir sorun teşkil ettiğini ifade ederek, durumun belirtilerini sıraladı: "Her güninternete bağlanmak, bağlı iken zamanın farkında olmamak, sorulduğunda ise inkar etmek veya yalan söylemek. Bilgisayarın başında bu kadar fazla zaman geçirildiği için suçluluk duyma ve büyük bir zevk alma arasında kararsız kalınması, internet dışı uğraşlara ilginin kayıp olması. Bilgisayardan uzak kalındığında agresif tepkiler ve sinirlilik halleri. E-postada bir şey var mı diye bakmak için aşırı bir istek duyulması, toplumsal ilişkilerde azalma görülmesi,  arkadaşları ile konuşmaktan ziyade, ekran başında (telefon ya da bilgisayar ile) iletişime geçmeyi daha fazla tercih etmesi, derslerine odaklanamama, dikkat ve algı eşiğinin düşmesi, sürekli uykusuz kalma ve yorgunluk, aile bağlarında kopukluk gibi durumlar bağımlılığın en büyük göstergeleridir. Eğer çocuğunuz haftada 18 saatten fazlasını internet üzerinde geçiriyorsa, bağımlılık gurubu arasında olduğunu söyleyebiliriz."

YAŞAMI OLUMSUZ YÖNDE ETKİLİYOR

Çocuklarda internet bağımlılığının günlük yaşamı olumsuz yönde etkilediğini belirten Candaş, "Öyle bir nesil düşünün ki, akıllı telefon diye tabir edilen iletişim canavarı telefonlar ile her zaman ve her yerde internete ulaşım imkanları olduğu için, bağımlı diğer bir ifade ile esiri oldukları bir iletişim ağından söz ediyoruz. Bağımlılığı oluşturan olgu; bilgisayar, internet ve sanal dünyanın karşı konulmaz çekiciliğidir. Evinden bağlantı kurarak ya da telefonu ile internet kullanma imkanı olmayanlar için de, internet kafeler bu olanakların tümünü birden kişilere sunarak bağımlılığı mekansal bir temele taşımakla birlikte, televizyon programları, medya, reklam ve tanıtımlar ile internete erişim kolay hale getirilmektedir. Bu ortamda sosyal bağlar çocukların ve özellikle Adolecence (Ergenlik) dönemi içindeki gençlerin, sosyal bağlantılarını internet üzerinden kurmaya çalışmaları, yabancılarla kolaylıkla iletişim içinde bulunmaları; insanların sınır tanımadan, özgürce düşüncelerini, duygularını ifade edebilmeleri, kendilerini göstermek istedikleri yönlerini abartarak gösterebilmeleri, internet üzerindeki paylaşma ortamlarında diğerlerini gözetleme fırsatının olması bağımlılığın nedenleri olarak gösterilebilir. İnternette istenilen her anda bütün bilgilere, kişilere, oyunlara sınır ve yasak tanımadan kolay ulaşabilir olmak sosyalleşme ihtiyacı da interneti çekici kılan unsurlardan biridir" dedi.

UÇSUZ BUCAKSIZ TEHLİKE

İnternet üzerindeki olumsuz tehlikelere dikkat çeken Candaş, "İnternetin eğlence amacıyla kullanımında göze çarpan önemli risk faktörlerinden birisi de, internette pornografik materyallere sınırsız ve denetimsiz ulaşımın mümkün olmasıdır. Erken yaşlarda pornografik görüntülere maruz kalmak, çocukların duygusal ve cinsel gelişimini olumsuz yönde etkileyebilir. Özellikle, internet kullanım güvenliği ve denetimi konusunda bilgili olmayan ebeveynlerin çocukları için bu bir risk faktörüdür. Ayrıca çocuk ve gençlerin internetteki üzerinden illegal gruplara rahatça ulaşabildikleri düşünüldüğünde internet ve hızlı erişim nedeniyle her türlü olumsuzluğun evlerimize kadar girmiş olması internetin oluşturduğu  önemli bir risk faktörüdür. Özellikle 16 yaşın altındaki çocuklar henüz olgunlaşmamış oldukları için kolay etkilenebilmektedirler. Özümsemeye henüz hazır olmadıkları, herhangi bir konuda aldıkları bilgileri nasıl değerlendireceklerini bilemezler ve bu onların duygu, bilinç ve davranış düzeyinde olumsuz etkiler yaratabilir. Dolayısıyla ailenin denetimi internet kullanımında tek sağlıklı yol gibi görünmektedir" diye konuştu.

"SIK SIK DENETLEYİN"

Ebeveynlere tavsiyelerde bulunan Candaş, "Çocuğunuzla beraber, bilgisayar ve internet kullanımı ile ilgili makul kuralların olduğu bir liste hazırlayınız. Bu listeyi bilgisayarın yakınında her zaman görülebilecek bir yere asınız. Çocuklarınız ile iyi bir iletişim içinde olunuz, çocuklarını arkadaşları, zevkleri, korkuları, sevdikleri ve sevmedikleri konular hakkında mutlaka bilgi sahibi olunuz. Çocuğunuza, her konuyu sizinle rahatlıkla paylaşabileceği güvenini veriniz. Anne-baba olarak yetersiz kaldığınız, çözüm bulamadığınız konularda uzmanlardan yardım alınız, çocuğunuzun internete bağlandığı odanın çocuğun olmamasına, evinizin ortak kullanım alanı içinde olmasına dikkat ediniz. Akıllı telefonlardan internet erişimi imkanını, kontrolü oldukça zor olduğunu için doğru bulmuyorum. Çocuğunuzun internette kalma süresine ve bilgisayar kullanma süresine kısıtlama getiriniz. Her konuda olduğu gibi, ebeveyn olarak çocuklarınıza iyi birer örnek olunuz. Bilinçli ve güvenli internet kullanım kurallarını öğreniniz ve uygulayınız. Çocuğunuzla ve okul öğretmenleriyle birlikte çocuğunuzun yaşına uygun ve güvenli olan internet sitelerinin adreslerini belirleyiniz. Belirlediğiniz sitelerin adreslerini bilgisayarınızın 'sık kullanılanlar' bölümüne kaydediniz. Böylece bu sitelere giriş işlemi daha kolay olacaktır. Teknik önlemler alınız. İstemci tarafında çalışan filtre programları, içerik sınırlandırması yapan İnternet Servis Sağlayıcılar (ISS), sunucu tarafında çalışan filtre programları veya arama motoru filtreleri kullanınız. İnternette mümkünse çocuğunuzla birlikte gezininiz. Çocuğunuzun internet kullanımını sık sık denetleyiniz" şeklinde konuştu.

"KULAĞA VE AKLA ÇOK İYİ GELEBİLEN BİLGİ VE ÖNERİLER HATALI VE YANILTICI OLABİLİR"

Candaş sözlerini şu şekilde sürdürdü: "Çocuğunuzun, hangi sitelere girdiği, hangi sohbet ortamlarında bulunduğu konusunda fikir sahibi olunuz. Mümkünse sohbet ortamlarındaki arkadaşlarını tanımaya çalışınız. İzin alınmadan internet üzerinde tanışılan bir kişi ile yüz yüze görüşme yapılmayacağını çocuğunuza anlatınız. Böyle bir durumda oldukça tedbirli olun ve çocuğunuzun görüşmesinde bir sakınca görmeseniz bile en azından ilk görüşmede çocuğunuzun yanında gidiniz ve görüşmenin halka açık alanda olmasını sağlayınız. Çocuğunuza, internet ortamında yeni tanışılan kişilerin her zaman kendileri ile ilgili doğru bilgiler vermeyebileceği, kimlikleri ve yaşlarıyla ilgili yanıltıcı bilgiler verebileceği konusunda bilgilendiriniz. Çocuğunuza sizin izniniz olmaksızın, kendi adresini, okulunun adını, telefon numaranızı, ebeveyninin iş adresleri ve iş yeri telefon numaraları gibi kişisel bilgileri internet sohbet ortamında kimseye vermemesi gerektiğini öğretiniz. Çocuğunuzun fotoğrafını hiçbir internet sitesine veya haber grubuna göndermeyiniz. Çocuğunuza, size sormadan internet ortamında alışveriş yapmaması gerektiğini, istenilen kredi kart numaraları bilgilerini vermemesini öğretiniz. Çocuğunuza bilmediği kişilerden aldığı e-postaların içinde yer alan bağlantıları tıklamaması gerektiğini anlatınız. Bu tür bağlantılar çocuğunuzun uygunsuz sitelere ulaşmasına neden olabilir. İnternet sohbetlerinde onlardan yapmamaları gereken ya da onları rahatsız eden bir davranışta bulunmalarını isteyenler olduğu takdirde, sohbeti bırakarak hemen size haber vermesini ve olayı anlatmasını isteyiniz. Çocuğunuzun size güvenmesini sağlayınız. Çocuğunuza kızmayınız, korkutmayınız. Çocuğunuza her konuda destek vereceğinizi hissettiriniz. Çevrimiçi ortamlarda okunulan veya karşılaşılan şeylerin doğru olamayabileceğini unutmayınız. Kulağa ve akla çok iyi gelebilen bilgi ve öneriler hatalı ve yanıltıcı olabilir. Çocuğunuza, kendisi ile buluşmak isteyen ve kendini ünlü biri olarak tanıtan kişilere, kendi evine davet eden kişilere ve kendisine para, kredi kartı ve diğer türde hediyeler göndermek isteyen kişilere karşı uyanık olması gerektiğini anlatınız."

Haber Merkezi