Uzmanından yas sürecini sağlıklı atlatmak için öneriler: Yas süreci nedir? Yas süreci aşamaları nelerdir? Yas süreci nasıl olmalı?

Uzman Psikolog Tara Çapar, yas sürecinin nasıl yaşandığı, beden ve zihin üzerindeki etkileri ve bu süreci daha sağlıklı atlatmak için yapılması gerekenler hakkında önemli bilgiler verdi.

Yas Sürecinin Bedensel ve Zihinsel Etkileri

Psikolog Çapar, her bireyin yas sürecini farklı yaşadığını belirterek, yasın nefes almada zorluk, boğulma hissi, güç kaybı, iştahsızlık ve çabuk yorulma gibi bedensel sorunlara yol açabileceğini söyledi. "Her birey yas sürecini kendine özgü bir biçimde yaşar. Yaş, kültür, cinsiyet ve daha önceki yas deneyimleri bu süreci etkiler. Yas tepkileri, kişinin kaybettiği kişiyle kurduğu ilişki, dini ve kültürel inançlar, geçmiş psikiyatrik öykü, kişilik özellikleri ve sosyoekonomik düzey gibi faktörlere bağlı olarak değişir" dedi.

Yas Çeşitleri: Normal, Travmatik ve Patolojik

Yasın üç ana grupta incelendiğini belirten Çapar, bunları normal yas, travmatik yas ve patolojik yas olarak tanımladı.

Normal Yas: Kaybın ardından gözlemlenen doğal tepkiler içerir. Şok, üzüntü, suçluluk, korku ve çaresizlik gibi duygusal haller görülebilir.

Travmatik Yas: Ani veya şiddetli bir kayıp sonrası yaşanan ve kişinin işlevselliğini olumsuz etkileyen yas türüdür. Kişi, kaybın üzerinden altı ay geçmesine rağmen yoğun özlem duyar ve bu durum yeti yitimine sebep olabilir.

Patolojik Yas: Kaybın ardından altı ay geçmesine rağmen kişinin işlevselliğinin giderek bozulmasıdır. Bu kişiler yas sürecinin bir evresinde takılı kalır ve yas sürecini tamamlayamaz.

Yas Sürecinin Aşamaları

Psikolog Çapar, yas sürecinin beş aşamada ilerlediğini belirtti:

Şok ve İnkar: Kişi kaybını yok sayar ve inkar eder.

Öfke: Kişi kaybı sorgular ve öfkelenir.

Pazarlık: Kişi, kaybedilen kişinin geri dönmesi için beklentiler içine girer.

Depresyon-Kabullenme: Üzüntü ve çaresizlik hissedilir, kayıp gerçeği kabullenilir.

Yeniden Yapılanma: Hayat yeniden düzene koyulur.

Yas Sürecini Sağlıklı Atlatmak İçin Öneriler

Duyguları İfade Etmek: Yas sürecinde duyguları güvendiğiniz kişilerle paylaşmak önemlidir.

Cenazeye Katılmak: Ölüm gerçeğiyle yüzleşmek ve acıyı yaşayıp veda etmek için cenazeye katılmak faydalıdır.

Rutine Dikkat: Uyku ve yeme düzenine dikkat etmek, yas sürecini sağlıklı atlatmak için gereklidir.

Psikolojik Destek: Depresyon belirtilerinin iki aydan uzun sürmesi halinde psikolojik destek almak önerilir.

Çocuklarda Yas Süreci

Çocukların yas sürecini farklı algılayabileceğini belirten Çapar, çocukların suçluluk hissetmemesi gerektiğini ve ölümün kendi davranışlarıyla ilgili olmadığını açıklamak gerektiğini vurguladı. Çocuklarda yatak ıslatma, parmak emme, öfke ve riskli davranışlar gözlemlenebileceğini belirtti.

Arun Acumsal