-
-
-
Sayfa Yükleniyor...
Sayfa Yükleniyor...
Bitkisel beslenme (bitki temelli) bir diyet, yalnızca veya çoğunlukla bitkisel kaynaklardan elde edilen gıdalara odaklanan bir diyettir. Son yıllarda oldukça tercih edilen bu beslenme şeklinde, bitkisel bazlı gıdalar yoğun tüketilirken, hayvansal besinlerin (et, yumurta, süt ürünleri) ve işlenmiş gıdaları çok az veya hemen hemen hiç tüketilmemektedir. Bitki bazlı (temelli) bir beslenmenin sağlıklı yaşam koşullarını olumlu yönde desteklemesi için; meyveler, sebzeler, kurubaklagiller, tam tahıllar, yağlı tohumlar, mantar ve baharatların tüketimine ağırlıkla yer verilmesi önerilmektedir. Tercih edilen bitkisel besinler; besin değeri yüksek, kalori yoğunluğu düşük ve hacmi büyük (daha az enerji vererek, tok tutan) gıdalar olduğu için özellikle obezite tedavisinde oldukça katkısı olan bir beslenme tarzı olarak da kabul görmektedir.
Düzenli fiziksel aktivite sağlıklı yaşamın en önemli alışkanlıklarından biri olarak kabul edilmektedir. Enerji harcamayı gerektiren kas ve iskelet sistemi tarafından üretilen herhangi bir vücut hareketleri olarak tanımlanabilen egzersiz sadece fizyolojik değil ama aynı zamanda psikolojik sağlığın korunması ve geliştirilmesi açısından da son derece etkin bir rol üstlenmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü, vücut kaslarının enerji harcayarak gerçekleştirdiği tüm hareketleri fiziksel aktivite olarak tanımlamaktadır. Egzersiz veya spor ise süresi ve şiddeti planlanarak uygulanan fiziksel aktivite türü olarak bilinmektedir. Metabolik, psikolojik ve fiziksel sağlığı korumak için yapılacak en yaygın ve en pratik fizik aktivite uygulaması yürüyüş yapmak son derece etkin bir yöntem olarak göze çarpmaktadır.
Beslenme, her bireyin gelişme, büyüme, sağlıklı ve aktif olarak uzun zaman yaşaması için gıda ürünlerinin gerekli ve yeterli oranlarda alınması olarak tanımlanmaktadır. Sağlıklı bireylerden oluşanbir toplum için doğal ve dengeli beslenme, bireylerin yaşamsalfonksiyonlarını ciddi ölçüde etkileyen yaşamsal bir faktör ve temel bir gereksinim olarak kabul edilmektedir.
Sağlıklı bir yaşam için dengeli ve doğal beslenme alışkanlığının ne kadar önemli olduğu çok net bilinmektedir. Beslenme, en temel tanımıyla, canlı ve sağlıklı tutmak için gerekli olan enerji ve besin maddelerini sağlamak için çevredeki kimyasalların vücutta alındığı süreçtir. Sadece vücudun canlı ve sağlıklı tutmak değil ama aynı zamanda vücudun gelişmesi ve onarımı da sağlıklı beslenme alışkanlığının bir sonucudur.
Obezite, özellikle son 30 yılda, çocukların fizyolojik ve metabolik sorunlara yol açan bir sağlık problemi haline dönüşmektedir. Dünya Sağlık Örgütü, 5 yaş ve altındaki 40 milyondan fazla aşırı kilo veya obezite problemi olan çocuğun varlığına dikkat çekmekte ve çocuk obezitesi konusunda farkındalık yaratabilmek için, bu küresel sağlık probleminin önlenebilmesi konunda acil önlemleri hayata geçirmeyi planlamaktadır.
Obezite, tip 2 diyabet (şeker hastalığı), kalp hastalığı, depresyon, felç ve bazı kanser türleri dahil olmak üzere birçok ciddi sağlık sorunuyla bağlantılı olduğu bilinen ve diğer tüm kronik hastalıklar gibi, yaşam tarzı değişikliklerin uygulanması ve tıbbi yöntemlerle tedavi edilebilen bir metabolik bir hastalıktır
Özellikle son yıllarda yaşanan baş döndürücü teknolojik gelişmelere paralel olarak, yaşam tarzı da umulmadık değişimler geçirmektedir. Hayatın birçok alanında yaşanan bu radikal değişimler, genel olarak yaşam tarzını kolaylaştırıyor olsa da, bazı problemleri beraberinde getirdiği de gözden uzak tutulmamalıdır.
Kadın sağlığı konusunda yapılan birçok bilimsel araştırma çalışmasında, düzenli fiziksel aktivitenin, metabolik denge, hormonal sistem ve bazı fizyolojik biyokimyasal değerlerinin kan düzeylerini iyileştirmede ve kadınların genel sağlığında oldukça aktif bir rol oynadığı vurgulanmaktadır.
Bir hayat boyu, fiziksel ve psikolojik açıdan sağlıklı bir yaşam sürebilmek herkesin hedefidir. Bu hedef doğrultusunda sağlığı olmak ve sağlığı korumak için günlük hayat içinde yeri olan pek çok faktörden söz edilebilir ancak tüm bu faktörlerin içinde yeterli ve dengeli beslenme ve düzenli fiziksel aktivite alışkanlıkları sağlıklı bir yaşam için çok büyük önem taşımaktadır.
Son yıllarda obezite ve fazla kilonun küresel halk sağlığı krizlerini araştırmayı ve değerlendirmeyi amaçlayan birçok araştırma çalışmasının varlığı, bu sağlık probleminin tüm dünyada ne kadar yaygın bir risk olduğunun çok net bir göstergesidir.
İnsan Genom Projesi ile başlayan ve genler üzerinde yapılan geniş kapsamlı çalışmalarda hastalıklı genlerin belirlenerek, genetik yöntemlerle tedavi şansının gündeme gelmesiyle (gen terapisi) tedavi edilemeyen birçok hastalığın, artık tedavi edilebileceği tıp dünyası için çok önemli bir bilimsel gelişme olarak göze çarpmaktadır. Böylelikle, genetik alanındaki yaşanan bu bilimsel ilerlemelerle insan hayatının bazı bilinmeyen yönleri açığa çıkarken; aynı zamanda bazı hastalıkların da tanı ve tedavileri de genetik bilimi rehberliğinde tekrar şekillenmeye başladı.
Fiziksel egzersiz ve aktivite alışkanlığının; fiziksel, psikolojik ve metabolik sistemlerin düzenli ve dengeli çalışmasını destekleyerek sağlıklı bir yaşam için çok büyük önem taşıdığı bilinmektedir. Bu nedenle, dengeli, sağlıklı beslenmeyle birlikte, 7’den 70’e her yaştaki birey için düzenli egzersiz alışkanlığı, sağlıklı bir yaşamın vazgeçilmez bir parçası olarak kabul değerlendirilmektedir.
Fiziksel egzersiz ve aktivitelerin etkilerinin, bağışıklık sistemini destekleyerek vücudu, enfeksiyon (hastalık yapıcı) etkenlere karşı savunmak adına önemli katkıları olduğu kanıtlanmıştır. Bu nedenle, kişiler fiziksel egzersiz ve aktivite alışkanlığı sağlıklı bir yaşamın vazgeçilmez bir parçası olarak kabul edilmelidir.
Sağlıklı beslenme en genel tanımıyla, bireyin yaş, cinsiyet ve yaşam tarzı için gerekli olan besin öğelerini alması ve metabolik fonksiyonları için bu gıdaların kullanmasıdır. Bireysel özelliklere göre besin gereksinimleri farklı olmakla beraber, genel fizyolojik gereksinimlere uygun enerjinin alınabileceği yeterli ve dengeli bir diyet, düzenli öğünler, yeterli miktarda su (sıvı) tüketimi, sağlıklı beslenmesin temel ilkeleri olarak kabul edilmektedir.
Düzenli fiziksel aktivite alışkanlığının, sağlıklı bir yaşam için vazgeçilmez bir alışkanlık olduğu bilinmektedir. Egzersizin sağlıklı yaşama katkısının en üst düzeyde olabilmesi için, egzersizin de sağlıklı bir ortamda yapılması da oldukça önem taşımaktadır. Özelikle aşırı soğuk ve aşırı sıcak ortamlarda egzersizin, yaşam sağlığı adına bazı önemli sorunlara neden olabileceği de gözden uzak tutulmamalıdır. İçinde bulunduğumuz, sıcak yaz aylarında, düzenli spor alışkanlığının dış ortam koşullarına uygun olarak düzenlenmesi bu anlamda oldukça önem taşımaktadır.
Egzersiz esnasında ve egzersizden hemen sonra, artmış metabolik hızın ısı üretimini de arttırabileceği sık gözlenen fizyolojik bir olaydır. Böyle bir durumda, vücudun termoregülasyon (ısı kontrolü) mekanizmaları derhal devreye girerek, ısı kaybını sağlayacak sistemler sayesinde, vücut ısısının süratle dengeye ulaşması sağlanır. Yaz aylarında dışarıda veya ev içinde, spor salonu gibi sıcak ortamlarda yapılan egzersizlerde oluşan ısının uzaklaştırılması, termoregülasyonun sağlanması, büyük oranda vazodilatasyon (kan damarlarındaki genişleme) ve terleme ile sağlanmaktadır. Sıcak-kuru hava, sıcak-nemli havada egzersiz yapıldığında, ısının uzaklaştırılması (ısı kaybının sağlanması), sporcu sağlığı için oldukça önemlidir çünkü vücut ısısının aşırı yükselmesinin, sağlıklı yaşam adına olumsuz etkiler yaratan, metabolik bir risk faktörü olabildiği sıklıkla gözlenmektedir.
Yaz aylarında yapılan fiziksel aktivitelerde ısı dengesini sağlayan en önemli fizyolojik mekanizma terlemedir. Fiziksel aktivite esnasında, metabolizmada ısı üretiminin artması sonucunda, deri kan akımının artış ile
Yaşlanma, her canlının yaşamak zorunda olduğu kaçınılmaz bir süreç olarak kabul edilmelidir. Ancak son yıllarda, dünya tıbbının, yaşlanma sürecinin daha sağlıklı yaşanabilmesi için bu konu üzerinde yoğun çalışmalar yaptığı görülmektedir. Sağlıklı yaşlanma sürecinin; sağlıklı ve dengeli beslenme, fiziksel aktivite alışkanlığı ve gerekli olduğu anlarda tıbbi desteğe başvurulmasıyla, mümkün olabileceği birçok bilimsel araştırmadakanıtlanabilmiştir.
Yaşlanma, her canlının yaşamak zorunda olduğu kaçınılmaz bir süreç olarak kabul edilmelidir. Ancak son yıllarda, dünya tıbbının, yaşlanma sürecinin daha sağlıklı yaşanabilmesi için bu konu üzerinde yoğun çalışmalar yaptığı görülmektedir. Sağlıklı yaşlanma sürecinin; sağlıklı ve dengeli beslenme, fiziksel aktivite alışkanlığı ve gerekli olduğu anlarda tıbbi desteğe başvurulmasıyla, mümkün olabileceği birçok bilimsel araştırmada kanıtlanabilmiştir.
Sağlıklı yaşam için sağlıklı beslenmenin gerekli olduğu çok sık vurgulanan bilimsel bir gerçektir. Sağlıklı ve dengeli beslenme tarzında bitkisel besinlerin de çok özel bir öneme sahip olduğu da sıkça vurgulanmaktadır. Özellikle, bağışıklık sistemini geliştirebilmek ve güçlendirebilmek için önerilen beslenme yöntemleri arasında bitkisel beslenme büyük önem taşımaktadır.
Obezite, çok çeşitli metabolik sağlık problemlerine neden olan küresel bir halk sağlığı sorunudur. Son yıllarda yapılan istatistik çalışmalarında, tüm dünyada obezite ve obezitenin neden olduğu kronik sağlık problemlerinin hızla yükselmekte olduğu dikkati çekmektedir. Bu riskli yükseliş nedeniyle birçok ülke, bu konuda yeni önlem ve tedavi yöntemlerini geliştirmeye çabalamaktadır.
Yaz ayları, spor ve fiziksel aktiviteye ayrılan zamanın arttığı zaman dilimleri olarak göze çarpmaktadır. Fiziksel hareketlilik adına pasif geçen uzun kış ayları sonrasında, ilkbahar ve yaz aylarında, iklimin de uygun olması nedeniyle, fiziksel aktivite alışkanlığınıngünlük hayat içinde daha yoğun yer alması mümkün olmaktadır.
Yaşam boyu spor alışkanlığının daha sağlıklı ve daha uzun bir yaşam ile ilişkili olduğunu gösteren bilimsel çalışmaların ışığında, sağlığın korunması ve kronik hastalıların önlenebilmesinde düzenli egzersiz alışkanlığının olumlu katkılar sağladığı bilinmektedir. Yapılan egzersizin olumlu metabolik katkılarının gözlemlenebilmesi için, egzersiz planlamasının da bilimsel bir yaklaşımla belirlenmesi önem taşımaktadır. Örneğin dayanıklılık egzersizlerin, kardiyovasküler sistem (kalp ve damar sistemi) ve psikolojik yapı üzerindeki olumlu etkilerin olduğu öngörülmekle birlikte birçok kronik hastalığın önlem ve tedavisinde son derece başarılı sonuçların alınmasına da neden olmaktadır
Tüm dünyada görülme sıklığı artmakta olan kansere karşı koruyucu önlemleri alabilmek için kansere karşı toplumsal mücadele konusunda farkındalık oluşturmak koruyucu hekimlik ve halk sağlığı adına en etkin tıbbi yöntem olarak kabul edilmektedir. Hemen hemen tüm ülkelerde görülme sıklığı son yıllarda daha da yaygınlaşan kanserin önlem ve tedavisinde toplumsal bilinci oluşturabilmek, en az kanserin erken teşhis edilmesi kadar önem taşımaktadır.
Gençlik çağı (dönemi) çocukluktan yetişkinliğe doğru ilerleyen hayat akışında bir geçiş süreci olarak tanımlanabilir. Gençlik çağıfiziksel, biyolojik, psikolojik ve bilişsel gelişmeyle birlikte bireyin kendine özgü hayat tarzı, yaşamsal değerleri, toplumsal hayat içimde davranış tarzı, hayata dair görüşlerin netleştiği ve temel karakter yapılanmasının şekillendiği bir süreçtir. Çocukluk ile erişkinlik arasında yer alan bu süreçte yaşanan bireysel gelişme ve olgunlaşmaya paralel olarak, genç birey kendini her açıdan erişkinlik yıllarına hazırlayabilmektedir.